akp'nin, ülkenin yönetiminde, yokuş aşağıya inişi hızlanırken, chp, içinden sarsıntıda. chp yönetimi'nin, chp içinden sorgulanmaya dayanıklılığı ve hoşgörüsü olmadığı anlaşıldı. bunca yaygın, kararlı ve uzlaşmaz parti içi karşıtlığa direnmek, chp yönetimiyle birlikte chp'yi sarsıyor. bundan sonrasını yönetimin de, yönetim değişikliğini zorlayanların da bilmediğini güvenle söyleyebiliriz.
chp'de bundan sonrasında ne olur? bu sorunun nesnel yanıtını zaman içinde bileceğiz. şu anda, herkes, durduğu yerden istemleri olacakmış, olurmuş diye öngörüdedir.
önce chp içinden bakmak gerekir. chp içinde çoklu karşıtlıklar gözlemeliyiz. chp içinde geleceğini, etkin ve egemen görünen yönetimle sürdürmek isteyenlerin oluşturduğu kümedekiler karşıtlarını bölebilecekler mi? yönetim karşıtları bölündükten sonra, yönetimle birlikte olmuşlar, birlik olarak çoğalabilirler mi? buna bugünden yanıtımız şu olmalıdır: yönetim karşıtlarını bölebilir ama, yeniden kendi içinden bölünmeyeceklerini söyleyemeyiz.
chp içinde kurultayı zorlayanların, kurultay olmadıkça mı birliktelikleri sürer, gelişir bilemeyiz. chp yönetimi için iyimser beklenti: kurultay geciktikçe yönetim karşıtlarını dağılması kaçınılmazdır. oysa, doğru yaklaşım şu olmalıdır: ya dağılmazlarsa? chp'yi bugünkü yönetimden uzaklaştırma gücünü chp içinden işleyişle başaramayanlar dağılmazlarsa ne olur?
chp yönetiminin chp içinden karşıtlarına gösterdiği yanlış direnç, yarın birgün chp yönetiminin, chp dışından bişey yapamayacağını getireceğini söyleyebiliriz. chp içindeki bugünkü yönetimin, karşıtlarını, parti içinde tutamayanların, chp'de ve chp'yle bir yere ya da daha doğru deyişle iktidara yürümeleri düşünülemez.
chp içinde iktidar olamayanlar içinse: chp dışından siyasi bir parti oluşumuyla iktidar olasılığı var mıdır? bu sorunun tarihte ve yakın zamanlardaki karşılığı eksidir. 1980 öncesi karşıtlıklarda, chp'den ayrı kalanlar hızla elenmişlerdir siyasetten. 1980 sonrasında, chp dışından dsp de, 1980 öncesi chp'si olamadığından öteye, chp'nin iktidarsızlığını yaşatmıştır. 1991'den 1993'e chp kökenli erdal inönü'nün yürütme ortaklıkları ve yine chp kökenli bülent ecevit'in ortaklı yürütme deneyimleri olan, 11 ocak 1999-18 kasım 2002 süreleri kalıcılıktan çok geçici olmuştur.
şunu görmeden ve açıkça söylemeden chp içi tartışmaların getirisi yoktur: 1979'dan bu yana, türkiye siyasetinde chp darmadağınıktır, paramparçadır. chp, uzun süredir, ne kuruluş günlerinin chp'sidir; ne de çok partili demokrasinin inişli çıkışlı chp'sidir. nedir chp? siyasetin değişimlerini öngörmekten uzak, toplumun değişimlerini yakalamaktan uzak, oradan oraya gelgitlerle çoğalmaktan çok yerinde çakılı durumdadır.
chp'nin içinden anlaşılması gereken şudur: türkiye cumhuriyeti devletinin tek kurucusu, tek koruyucusu ve tek yaşatıcısı değildir chp. türkiye cumhuriyeti, 1950'den bu yana, chp iktidarından uzak sürekliliğini ve gücünü sürdürmüştür. türkiye cumhuriyeti devleti biziz, bizden sorulur sorumluluğu ve yetkinliği, chp yararına çalışmamaktadır siyasette. 1961 sonrası chp'de yükselen sosyal demokrasi, calışanların hakları, güvenceleri siyaseti de 1980'ler sonrası sscb çöküsü ardından küreselde de sorunludur.
chp ne devletçi, ne de işçi sınıfı siyasetleriye, ne abd'ci, ne de ab yanlısı seçmeleriyle toplumda yurttaşlar için güvenilir bir siyasettir bugün.
chp'nin bugünkü yönetimi, 2011'den bu yana sorunlu ve toplumda ikilikçi, ayrımcı, baskıcı akp yönetiminin 2002-2010 siyasetlerini, abd/ab'yle daha uyumlu ve onların çıkarlarıyla daha uzlaşmacı sürdürmek yanlısı yanlış bir beklentidedir. oysa, nasıl akp 2010'da, 2002 sonrası siyasetlerinde tükendiyse; tıkalı 2002-2010 akp siyasetlerini türkiye için akp değil de chp yapar siyasetinden iktidar da olamaz; iktidarı da zorlayamaz. chp yönetiminin tıkandığı nokta budur. akp'yle denenmiş ve yıkılmış siyasetin, chp yönetiminde yeniden kurulup sürdürülmesi olmaz.
chp yönetimi, yanlışlığını bilmeden, chp içinde, chp'nin iktidar olamayaşını anladığı tartışmalı olan chp yönetiminin karşıtları, chp'nin ne olması gerektiğinde tasarımları var mıdır? bilmiyoruz.
6 ağustos 2018, toronto, ontario.
6 Ağustos 2018 Pazartesi
9 Temmuz 2018 Pazartesi
gün bir değil, günlerden birgün.
birgün daha akp'nin özlediği gün olarak yaşandı. akp bugünü, gün bir sayıyor. akp karşıtlarıysa günlerden birgün diye sayacaklar.
bugüne nereden geldik ya da nasıl oldu da geldik uzun öyküdür. somut olanı: bugünü yaşadık ve bugünden sonrası için güvenimiz sarsılmadan yürüyebilme gücü nasıl oluşur?
akp birleşikliğini korudu ve akp karşıtları birleşikliklerini sağlayamadı. durum budur.
akp, bugün, kendini de yoksayan bir eylemin içinde, onun sözünü bekler durumu kabullendi. bundan sonrasında da, her sorgulamada: öncesine mi dönelim; öncesi mi iyiydi diyerek korkatacaktır akp.
akp'yle özgürleşenler, çoğunluklarını kullanımda, tökezlendikçe, tepkileri ne olacaktır? akp'yi de, türkiye'yi de belirleyecek, akp'nin içinden doğacak çelişkiler ve karşıtlıklar açığa çıkar mı? akp'nin içindeki çelişkiler ve karşıtlıklar, akp'nin geldiği bugünü geriye çevirmez. akp yaşayacağı çelişkilerle ve karşıtlıklarla bugünün de sonrasını isteyecektir.
akp karşıtlığından umutlanma ve iyimser bekleyiş, 24 haziran sonuçlarıyla bitti. 24 haziran seçimleri sonuçlarıyla bitenin 9 temmuz 1961'le başlayan değil de, 29 ekim 1923'ü de kapsadığını düşününler de var.
doğal olarak, ne 29 ekim 1923, ne de 9 temmuz 1961 sonlanmadı. özellikle 9 temmuz 1961 düzenini ilk gününden benimsemeyenler, önce o düzeni sonlandırmakta önemli bir kazanımdalar. bir sonrasının da: 29 ekim 1923'ü sonlandırmak olduğu düşüncesi bugünle başlayanın varacağı kazanım olur mu? hedef odur akp için.
akp'nin durmaksızın kullandığı "khk" gücü nedendir?
bir yandan, yakında kalkacaktır denilen "ohal" düzenine yaslanarak baskıcı düzeni süreklileştirme çabaları; bir yandan da kaldırılacak yanıltmacası.
şurası açık: akp, kendi kitleselliğini dağıtmamak uğrunaç baskıcı düzeni gevşetmeyecektir. bu durum, akp karşıtlarının yaşadıklarından da baskıcı bir düzende, dirençlerini mi arttırır; yoksa, beklenmedik çözülme ve dağılma mı yaşanır? türkiye'nin bundan sonrasında akp karşıtlarının dirençle dağılma aralığında ne yanda duracaklarıç akp'nin baskıcılıktaki şiddetini belirleyecektir.
akp'nin, hiçbir zaman kabullenmeyeceği de şu olacaktır: akp karşıtlarının dağılması, akp birleşikliğinin kenetlenmesini getirmez. akp içindeki ayrımların özgürleşmesiç akp karşıtlarının zayıflamasıyla eşleniktir. akp karşıtları dirençli oldukları sürece, akp kendi içindeki tartışmaları bastırıcı olur.
akp için ikili durumun değişmesi zordur: akp içindeki baskı da, akp karşıtlarını bastırma da bundan sonrasının dinmeyecek siyasetleridir.
sorun: tbmm'nin nasıl işleyeceğidir. tbmm'de tartışmaları onun siyasi konumu nasıl bitirici olabilir? olamadıkça, cumhurbaşkanının bakanlar kurulu dedikleri kurumun içine kapanmakla yürütmenin yapabileceği çok olmaz. öyle görünüyor ki: bakanlar kurulu cumhurbaşkanının iş yürütücüsü konumunda olacaktır. kurum olarak önemi ya da değeri olursa tbmm'ye mi yaklaşır; yoksa, cumhurbaşkanına mı? görünürde, bakanların, cumhurbaşkanıyla birlikte olacakları istenmektedir. ya olmazsa? atamayla gelen atılarak gider. eğer ki, bakanlar kurul olarak çalışır ve siyasi işlevde olursa, denetlenmesi de, yönlendirilmesi de zor olacaktır.
cumhurbaşkanı tbmm'den tümden kopmuştur. akp başkanı olması ya da tbmm'de akp çoğunluğu olması, durumu değiştirmeyecektir. tbmm'de, tbmm dışından özlenen yasalar gerçeklenmezse ya da sürüncemede kalırsa cumhurbaşkanı tbmm'ye gelip başkanlık mı yapacaktır? bakanlarla karşıtlaşmanın çözümü vardır; tbmm'de akp'nin kendi milletvekilleriyle karşıtlaşmada çözümü yoktur. bir sonraki seçime değin boşol diyemezsin.
bundan sonrasında, akp için, tbmm'ye karşı iki yeni istem gelişecektir: 1. üye sayısını aza indirmek; 2. tbmm'nin de gereğinde cumhurbaşkanını başkanı olarak kullanmak. o durum da, bugünden konu edinilmemiş yeni anayasallığın önemli buhranı olacaktır. sorunu, bakanlar kurulunun siyasilikten arınması sayanlar, azaltılmış bakanlar kurulunu atamayla tbmm'den koparanlar, yarın bakanlar kurulunda da, tbmm'de büyük buhranlar yaşayacaklardır.
akp karşıtlarına baskı uygulamak sorunludur ama, olabilirliği, onca zor değildir. bakanlar kurulunda baskı uygulamak, tbmm'yi denetlemek ve yönlendirmek sorunlarında, buhranı yeniden düzen değişikliğine gitmekle çözmek, onca kolay olmayacaktır.
2002'den bu yana onlar yaptırmıyorlar işledi; bundan sonrasında, işlemeyenin sorumlusu akp olacaktır.
9 temmuz 2018, college station, texas.
bugüne nereden geldik ya da nasıl oldu da geldik uzun öyküdür. somut olanı: bugünü yaşadık ve bugünden sonrası için güvenimiz sarsılmadan yürüyebilme gücü nasıl oluşur?
akp birleşikliğini korudu ve akp karşıtları birleşikliklerini sağlayamadı. durum budur.
akp, bugün, kendini de yoksayan bir eylemin içinde, onun sözünü bekler durumu kabullendi. bundan sonrasında da, her sorgulamada: öncesine mi dönelim; öncesi mi iyiydi diyerek korkatacaktır akp.
akp'yle özgürleşenler, çoğunluklarını kullanımda, tökezlendikçe, tepkileri ne olacaktır? akp'yi de, türkiye'yi de belirleyecek, akp'nin içinden doğacak çelişkiler ve karşıtlıklar açığa çıkar mı? akp'nin içindeki çelişkiler ve karşıtlıklar, akp'nin geldiği bugünü geriye çevirmez. akp yaşayacağı çelişkilerle ve karşıtlıklarla bugünün de sonrasını isteyecektir.
akp karşıtlığından umutlanma ve iyimser bekleyiş, 24 haziran sonuçlarıyla bitti. 24 haziran seçimleri sonuçlarıyla bitenin 9 temmuz 1961'le başlayan değil de, 29 ekim 1923'ü de kapsadığını düşününler de var.
doğal olarak, ne 29 ekim 1923, ne de 9 temmuz 1961 sonlanmadı. özellikle 9 temmuz 1961 düzenini ilk gününden benimsemeyenler, önce o düzeni sonlandırmakta önemli bir kazanımdalar. bir sonrasının da: 29 ekim 1923'ü sonlandırmak olduğu düşüncesi bugünle başlayanın varacağı kazanım olur mu? hedef odur akp için.
akp'nin durmaksızın kullandığı "khk" gücü nedendir?
bir yandan, yakında kalkacaktır denilen "ohal" düzenine yaslanarak baskıcı düzeni süreklileştirme çabaları; bir yandan da kaldırılacak yanıltmacası.
şurası açık: akp, kendi kitleselliğini dağıtmamak uğrunaç baskıcı düzeni gevşetmeyecektir. bu durum, akp karşıtlarının yaşadıklarından da baskıcı bir düzende, dirençlerini mi arttırır; yoksa, beklenmedik çözülme ve dağılma mı yaşanır? türkiye'nin bundan sonrasında akp karşıtlarının dirençle dağılma aralığında ne yanda duracaklarıç akp'nin baskıcılıktaki şiddetini belirleyecektir.
akp'nin, hiçbir zaman kabullenmeyeceği de şu olacaktır: akp karşıtlarının dağılması, akp birleşikliğinin kenetlenmesini getirmez. akp içindeki ayrımların özgürleşmesiç akp karşıtlarının zayıflamasıyla eşleniktir. akp karşıtları dirençli oldukları sürece, akp kendi içindeki tartışmaları bastırıcı olur.
akp için ikili durumun değişmesi zordur: akp içindeki baskı da, akp karşıtlarını bastırma da bundan sonrasının dinmeyecek siyasetleridir.
sorun: tbmm'nin nasıl işleyeceğidir. tbmm'de tartışmaları onun siyasi konumu nasıl bitirici olabilir? olamadıkça, cumhurbaşkanının bakanlar kurulu dedikleri kurumun içine kapanmakla yürütmenin yapabileceği çok olmaz. öyle görünüyor ki: bakanlar kurulu cumhurbaşkanının iş yürütücüsü konumunda olacaktır. kurum olarak önemi ya da değeri olursa tbmm'ye mi yaklaşır; yoksa, cumhurbaşkanına mı? görünürde, bakanların, cumhurbaşkanıyla birlikte olacakları istenmektedir. ya olmazsa? atamayla gelen atılarak gider. eğer ki, bakanlar kurul olarak çalışır ve siyasi işlevde olursa, denetlenmesi de, yönlendirilmesi de zor olacaktır.
cumhurbaşkanı tbmm'den tümden kopmuştur. akp başkanı olması ya da tbmm'de akp çoğunluğu olması, durumu değiştirmeyecektir. tbmm'de, tbmm dışından özlenen yasalar gerçeklenmezse ya da sürüncemede kalırsa cumhurbaşkanı tbmm'ye gelip başkanlık mı yapacaktır? bakanlarla karşıtlaşmanın çözümü vardır; tbmm'de akp'nin kendi milletvekilleriyle karşıtlaşmada çözümü yoktur. bir sonraki seçime değin boşol diyemezsin.
bundan sonrasında, akp için, tbmm'ye karşı iki yeni istem gelişecektir: 1. üye sayısını aza indirmek; 2. tbmm'nin de gereğinde cumhurbaşkanını başkanı olarak kullanmak. o durum da, bugünden konu edinilmemiş yeni anayasallığın önemli buhranı olacaktır. sorunu, bakanlar kurulunun siyasilikten arınması sayanlar, azaltılmış bakanlar kurulunu atamayla tbmm'den koparanlar, yarın bakanlar kurulunda da, tbmm'de büyük buhranlar yaşayacaklardır.
akp karşıtlarına baskı uygulamak sorunludur ama, olabilirliği, onca zor değildir. bakanlar kurulunda baskı uygulamak, tbmm'yi denetlemek ve yönlendirmek sorunlarında, buhranı yeniden düzen değişikliğine gitmekle çözmek, onca kolay olmayacaktır.
2002'den bu yana onlar yaptırmıyorlar işledi; bundan sonrasında, işlemeyenin sorumlusu akp olacaktır.
9 temmuz 2018, college station, texas.
4 Temmuz 2018 Çarşamba
24 haziran seçimleri - 7. / akp-mhp ve bir de bbp'nin türkiye'si bilinmezliğine başlarken.
seçimden çıkan önemli sonuçlar çoktur. akp'nin günümüzün "milliyetçi cephe"si olarak bundan sonrasında ilerlemesi ne güne değindir ya da nasıl sonuçlanır. öncesi ve benzeri olmadığından ne söylense önyargılı beklentilerdir.
bundan sonrasında akp anayasa budur; anayasallık budur diye ilerleyecektir. yazılı anayasa ya da geleneksel anayasallık yürürlüktedir ama, yeni bir yorumla kıyıya bırakılmıştır. bu cephe duruncaya ya da tükeninceye akp'nin dediği anayasallığa göre süregidilecektir türkiye'de. yaşanacak türkiye geleneksel anayasallıkta çözülmeyen ne çözülür ya da yeni ne sorunlar türkiye'nin önüne yığılır bilen yoktur.
tek bilebildiğimiz: bizim dediğimiz anayasadır, yasadır, düzendir diyen bir cephenin yürümeyi sürdüreceğidir.
yeni düzen dedikleri "yukarıdan aşağıya" yönetimde direnenler nasıl oluşur; kimler olur bilinmezdir. öyle görünüyor ki: akp'nin içinden sorgulama ve olmaz diyenler ortaya çıkmadığı sürece, uygulamada ilerlemeden geriye dönüş olmayacaktır. akp dönüşü olmayan yoldadır.
türkiye'nin içinde "sermaye" değiş tokuşu ve sahiplenmede el değiştirmesi nasıl güçler oluşturur ya da kimler ne oluyoruz; bu da nereden çıktı derler? bugünden bilinmeyendir. yaşadıkça değerlendireceğiz.
türkiye'nin içinde sermaye sahiplenmesindeki değişimlerin üretimi nasıl etkileyeceğini kestirmek zordur. üretim azalırsa, paylaşım ve bölüşüm karşıtlıkları da kaçınılmazdır. üretim sürdükçe ve bugünden öngörülmeyen artışlar yaşanırsaç sermaye sahiplenmesinde değişim çok daha etkinleşir. toplumsal tepkiler yaşanırsa, zoryönetim egemenliğini zorbalıkla sürdürmekten çekinmez.
türkiye'nin yeni düzeni iye başlatılan düzenin en kolay davranma alanı dış siyaset olacaktır. önümüz ve çevremiz dağ gibi sorunlarla kuşatılmıştır.
görünürde, abd, ab ve rusya vardır. bu üçlünün kendi içinde uyumlulukları ya da uyumsuzlukları belirleyici olacaktır. abd ile ab arasında giderek artacak karşıtlaşmalarda; abd ile rusya karşıtlaşmalarında, hep doğru yerde ve hep kazanan olmak istenendir ama, çok zordur.
yakın çevremizde tahran, bağdat ve şam öncelikli olacaktır. onların ötesindeki riyad, kahire ve tel aviv, türkiye'nin güvenlik çıkarlarına uyumlu nasıl uzlaştırılabilir? sanılıyor ki, eski düzen denilen cumhuriyet'in geleneksel düzeni elverişli değildi. şimdi kazanılan bilinmez güçle, kolayca ve hızla, edilgin("pasif") ve korkak siyaset, korkusuz ve küçültücü değil de, büyüten, genişleten bir gelecek öngörüsi başarılı olacaktır. bundan korkan, akp karşıtları diye genellediğimiz cephe, ise kaba deyişle "evdeki bulgurdan olmayalım"dan öteye "ava giden avlanır" dağınıklığında donmuş durumda.
somutta söylersek: nato ekseninden ve korumasından uzaklaşmayalım bir ve de esad'ı suriye'de güç sayalım iki anlayışından öteye esneklik düşünülebilmiş değil. daha da açık söylersek: istemeyiz; siz yaparsanız yanlış yaparsınız varsayımındadır akp karşıtlığı.
akp'nin ilk amacı tbmm'yi ikincil yapmaktır ve anayasallığı, tbmm'den kaynaklanan güç değil deç tbmm'ye dayatılan olarak görmektedir. ortada tbmm olması değil egemenliğin ulus adına tbmm'den kaynaklanıp kaynaklanmadığının belirleyiciliğine akp karşı durmuştur. akp, seçim kazandıkça, akp çoğunluk oldukça, tbmm gücünü hep ayakbağı ve önünden kaldırılası saymıştır. gelinen noktadaç sayıları da artanç tbmm'nin akp karşısına diklenme gücü oluşuncaya bu düzen arayışı durmayacaktır.
akp bundan sonrası yapacaklarında hem akp'yi, hem de türkiye'yi bilinmezliklere taşımakta yeterince güçlü müdür? bilmiyoruz. bildiğimizç her güce karşı güç tepkisinin yaşanacağıdır. akp içinden değilse, akp dışından akp'ye direnecek güç oluşumuç akp'nin yeni düzeninde de aşılmaz dağ gibi önünde yükselecektir.
4 temmuz 2018, college station, texas.
bundan sonrasında akp anayasa budur; anayasallık budur diye ilerleyecektir. yazılı anayasa ya da geleneksel anayasallık yürürlüktedir ama, yeni bir yorumla kıyıya bırakılmıştır. bu cephe duruncaya ya da tükeninceye akp'nin dediği anayasallığa göre süregidilecektir türkiye'de. yaşanacak türkiye geleneksel anayasallıkta çözülmeyen ne çözülür ya da yeni ne sorunlar türkiye'nin önüne yığılır bilen yoktur.
tek bilebildiğimiz: bizim dediğimiz anayasadır, yasadır, düzendir diyen bir cephenin yürümeyi sürdüreceğidir.
yeni düzen dedikleri "yukarıdan aşağıya" yönetimde direnenler nasıl oluşur; kimler olur bilinmezdir. öyle görünüyor ki: akp'nin içinden sorgulama ve olmaz diyenler ortaya çıkmadığı sürece, uygulamada ilerlemeden geriye dönüş olmayacaktır. akp dönüşü olmayan yoldadır.
türkiye'nin içinde "sermaye" değiş tokuşu ve sahiplenmede el değiştirmesi nasıl güçler oluşturur ya da kimler ne oluyoruz; bu da nereden çıktı derler? bugünden bilinmeyendir. yaşadıkça değerlendireceğiz.
türkiye'nin içinde sermaye sahiplenmesindeki değişimlerin üretimi nasıl etkileyeceğini kestirmek zordur. üretim azalırsa, paylaşım ve bölüşüm karşıtlıkları da kaçınılmazdır. üretim sürdükçe ve bugünden öngörülmeyen artışlar yaşanırsaç sermaye sahiplenmesinde değişim çok daha etkinleşir. toplumsal tepkiler yaşanırsa, zoryönetim egemenliğini zorbalıkla sürdürmekten çekinmez.
türkiye'nin yeni düzeni iye başlatılan düzenin en kolay davranma alanı dış siyaset olacaktır. önümüz ve çevremiz dağ gibi sorunlarla kuşatılmıştır.
görünürde, abd, ab ve rusya vardır. bu üçlünün kendi içinde uyumlulukları ya da uyumsuzlukları belirleyici olacaktır. abd ile ab arasında giderek artacak karşıtlaşmalarda; abd ile rusya karşıtlaşmalarında, hep doğru yerde ve hep kazanan olmak istenendir ama, çok zordur.
yakın çevremizde tahran, bağdat ve şam öncelikli olacaktır. onların ötesindeki riyad, kahire ve tel aviv, türkiye'nin güvenlik çıkarlarına uyumlu nasıl uzlaştırılabilir? sanılıyor ki, eski düzen denilen cumhuriyet'in geleneksel düzeni elverişli değildi. şimdi kazanılan bilinmez güçle, kolayca ve hızla, edilgin("pasif") ve korkak siyaset, korkusuz ve küçültücü değil de, büyüten, genişleten bir gelecek öngörüsi başarılı olacaktır. bundan korkan, akp karşıtları diye genellediğimiz cephe, ise kaba deyişle "evdeki bulgurdan olmayalım"dan öteye "ava giden avlanır" dağınıklığında donmuş durumda.
somutta söylersek: nato ekseninden ve korumasından uzaklaşmayalım bir ve de esad'ı suriye'de güç sayalım iki anlayışından öteye esneklik düşünülebilmiş değil. daha da açık söylersek: istemeyiz; siz yaparsanız yanlış yaparsınız varsayımındadır akp karşıtlığı.
akp'nin ilk amacı tbmm'yi ikincil yapmaktır ve anayasallığı, tbmm'den kaynaklanan güç değil deç tbmm'ye dayatılan olarak görmektedir. ortada tbmm olması değil egemenliğin ulus adına tbmm'den kaynaklanıp kaynaklanmadığının belirleyiciliğine akp karşı durmuştur. akp, seçim kazandıkça, akp çoğunluk oldukça, tbmm gücünü hep ayakbağı ve önünden kaldırılası saymıştır. gelinen noktadaç sayıları da artanç tbmm'nin akp karşısına diklenme gücü oluşuncaya bu düzen arayışı durmayacaktır.
akp bundan sonrası yapacaklarında hem akp'yi, hem de türkiye'yi bilinmezliklere taşımakta yeterince güçlü müdür? bilmiyoruz. bildiğimizç her güce karşı güç tepkisinin yaşanacağıdır. akp içinden değilse, akp dışından akp'ye direnecek güç oluşumuç akp'nin yeni düzeninde de aşılmaz dağ gibi önünde yükselecektir.
4 temmuz 2018, college station, texas.
3 Temmuz 2018 Salı
24 haziran seçimleri - 6. / ince, kılıçdaroğlu, chp ve türkiye.
24 haziran seçimlerinde olanları ve olmayanları aptallar-çaldılar kolaycılığının bir sonrasını görmek, chp için de, türkiye için de belirleyici olacaktır.
muharrem ince, 24 haziran seçimlerinden kalıcı az sayıdaki değişimlerden biridir. daha da öteye giderek, 24 haziran sonrasında da siyasi yaşamını sürdürdükçe, ileride, seçimlerin bir sonucu değil, birinci ya da en önemli sonucu da olabilir.
türkiye'nin siyasi geleneklerinde, siyasi olarak karşıtlaşıp da birlikte çalışma örneği yok denecek düzeydedir. her karşıtlığın sonucunda birisi partiden ayrılır ya da kendi partisini kurmaya yönelir. 1965'ten sonraki chp'de ecevit kabarışı turhan feyzioğlu'nu chp dışına itmiştir. özünde siyasi incelik ve kişisel esneklik olarak en yumuşak, uyumlu olabilecek iki kişi siyasi olarak birlikte olamadılar; olmadılar. sonrasında, 1972'de ecevit inönü ile son karşıtlaşmasında da, inönü chp'den ayrıldı. ayrıca, inönü'yle birlikte olan kemal satır da ayrılıp kendi partisini denedi. 1980 sarsıntısı sonrası ecevit de dönmemecesine chp'den ayrıldı.
öteki partileri ve daha eskileri, en yenileri bu noktada atlıyorum.
ince ve kılçdaroğlu birlikte chp'de olacaklar mı? ince de bilemez bugünden, kılçdaroğlu da. çok açıktır ki, kılıçdaroğlu'nun cumhurbaşkanı adayı olmamasiyle kılıçdaroğlu siyasi yaşamını chp'de noktalamıştır. sanıldığı, gösterildiği ya da ucuzcu kılıçdaroğlu övgüsüyle karşılanan ince'nin adaylığı ince'nin gücündendi ve kılıçdaroğlu'nun sonuncu seçimiydi. ince'yi aday göstermekte chp'nin gecikmesi saklanamayan ve üstü örtülemeyecek gerçeklikti. seçim sonrasında, muharrem ince de kamuda, eleştirel olarak bu gecikmeyi açıkladı. kılıçdaroğlu'nun yanıtını bilmiyoruz ve belki de hiç bilemeyeceğiz.
şurası açıktı: kılçdaroğlu kendini aday olarak ortaya sürmediği sürece, ince dışındaki her adaya karşı yirmi chp'li imzasıyla aday olurdu ince. şimdi seçimden sonra olacaklar o zaman yaşanırdı başlangıç olarak.
geriye gidip de bunları yinelemenin de, eşelemenin de yararı kalmamıştır. nasıl ki, geçmişte inönü'yü bırakıp ecevit'le olanlar yaşanmışsa; gün gelip de, ecevit'le olmayıp da ecevit'leç ecevit'siz albaştan yapılmışsa; deniz baykal'la olanlar tümden değilse de, zamanla, kılçdaroğlu'yla olmuşsa; yakında, kılçdaroğlu'ndan ince'ye kayma olacaktır. ya olmazsa? ince chp dışıdır ve bilinmez ama, günümüzün küresel gerçekliğinde, fransa'da, yunanistan'da, meksika'da olanların benzeri yaşanabilir. oralarda da tarihsel kökenleri derin ve yaygın "pri" ya da "pasok" benzeri chp yeniden küçülür. kılıçdaroğlu'nun, chp'yi büyütemeyeceği, ilk gününden biliniyordu ama, kabullenilmedi. bugün chp'nin tek bilineni kılıçdaroğlu ile chp'nin küçüleceğidir. kılıçdaroğlu, chp'de başkanlıkta dirense ve gelen kurultay'da kazansa da, chp'nin küçülme eğilimini değiştirecek güç kalmamıştır.
ince, chp'yi yönetmeyi isteyecektir ve chp'yi yönetme gücünü de kazanabilir. önemli olan: chp'deki bu oluşumda ince'nin chp'yi yönetme gücüne erişmesinden çok, o süreçte, nasıl bir parti işleyişi ve nasıl bir chp olacağıdır. ince için chp içinde olmak öncelikli olacaktır. ince chp içinde de, chp dışında da siyasi bir güçtür. chp içinden ince'ye direnç olur ama aşılmaz değildir. ola ki, ince'ye chp içinde güçlü bir direniş olursa, ince chp dışında da chp'den daha güçlü sürecektir. chp'de ince'ye direnenler olur da kazanmayı da başarırlarsa hem kendi sonlarını, hem de chp'nin güçsüzleşmesini durduramazlar.
chp için seçme açıktır. gelişim nasıl olur bugünden öngörmek yanlıştır.
ince için tehlikeler yok mu? ince için de zorludur bundan sonrasındaki yürüyüş. ilk zorluk: dün kılçdaroğlu ile olup da, ince'nin geleceğinde ikbal görüp ince'nin yanına ilkesiz doluşacaklar çok olur. ikinci zorluk da şudur: kılıçdaroğlu'nun, chp'de yaşamı uzadıkça, yaşamak uğruna, chp'de yenilik diye zorladığı siyasetlere direnenlerin de kolayca ince'nin çevresinde yığılmaları sorunudur. bu iki zorluğa da, ince'nin zayıflık göstermemesi zordur ve ikisinden de yararlanmasında önünü tıkaması oluşur.
ince için amaç açıktır: chp'den öteye çekiiciliği yaratabilmek. bu da en zorlusudur ve en bilinmezidir. türkiye'nin donmuş siyasiliğini parçalayacak ve türkiye'de siyasi donmuşuğu eritecek bir siyasi canlanmada ince'nin önderliği ve başarısı istenendir.
3 temmuz 2018, college station, texas.
muharrem ince, 24 haziran seçimlerinden kalıcı az sayıdaki değişimlerden biridir. daha da öteye giderek, 24 haziran sonrasında da siyasi yaşamını sürdürdükçe, ileride, seçimlerin bir sonucu değil, birinci ya da en önemli sonucu da olabilir.
türkiye'nin siyasi geleneklerinde, siyasi olarak karşıtlaşıp da birlikte çalışma örneği yok denecek düzeydedir. her karşıtlığın sonucunda birisi partiden ayrılır ya da kendi partisini kurmaya yönelir. 1965'ten sonraki chp'de ecevit kabarışı turhan feyzioğlu'nu chp dışına itmiştir. özünde siyasi incelik ve kişisel esneklik olarak en yumuşak, uyumlu olabilecek iki kişi siyasi olarak birlikte olamadılar; olmadılar. sonrasında, 1972'de ecevit inönü ile son karşıtlaşmasında da, inönü chp'den ayrıldı. ayrıca, inönü'yle birlikte olan kemal satır da ayrılıp kendi partisini denedi. 1980 sarsıntısı sonrası ecevit de dönmemecesine chp'den ayrıldı.
öteki partileri ve daha eskileri, en yenileri bu noktada atlıyorum.
ince ve kılçdaroğlu birlikte chp'de olacaklar mı? ince de bilemez bugünden, kılçdaroğlu da. çok açıktır ki, kılıçdaroğlu'nun cumhurbaşkanı adayı olmamasiyle kılıçdaroğlu siyasi yaşamını chp'de noktalamıştır. sanıldığı, gösterildiği ya da ucuzcu kılıçdaroğlu övgüsüyle karşılanan ince'nin adaylığı ince'nin gücündendi ve kılıçdaroğlu'nun sonuncu seçimiydi. ince'yi aday göstermekte chp'nin gecikmesi saklanamayan ve üstü örtülemeyecek gerçeklikti. seçim sonrasında, muharrem ince de kamuda, eleştirel olarak bu gecikmeyi açıkladı. kılıçdaroğlu'nun yanıtını bilmiyoruz ve belki de hiç bilemeyeceğiz.
şurası açıktı: kılçdaroğlu kendini aday olarak ortaya sürmediği sürece, ince dışındaki her adaya karşı yirmi chp'li imzasıyla aday olurdu ince. şimdi seçimden sonra olacaklar o zaman yaşanırdı başlangıç olarak.
geriye gidip de bunları yinelemenin de, eşelemenin de yararı kalmamıştır. nasıl ki, geçmişte inönü'yü bırakıp ecevit'le olanlar yaşanmışsa; gün gelip de, ecevit'le olmayıp da ecevit'leç ecevit'siz albaştan yapılmışsa; deniz baykal'la olanlar tümden değilse de, zamanla, kılçdaroğlu'yla olmuşsa; yakında, kılçdaroğlu'ndan ince'ye kayma olacaktır. ya olmazsa? ince chp dışıdır ve bilinmez ama, günümüzün küresel gerçekliğinde, fransa'da, yunanistan'da, meksika'da olanların benzeri yaşanabilir. oralarda da tarihsel kökenleri derin ve yaygın "pri" ya da "pasok" benzeri chp yeniden küçülür. kılıçdaroğlu'nun, chp'yi büyütemeyeceği, ilk gününden biliniyordu ama, kabullenilmedi. bugün chp'nin tek bilineni kılıçdaroğlu ile chp'nin küçüleceğidir. kılıçdaroğlu, chp'de başkanlıkta dirense ve gelen kurultay'da kazansa da, chp'nin küçülme eğilimini değiştirecek güç kalmamıştır.
ince, chp'yi yönetmeyi isteyecektir ve chp'yi yönetme gücünü de kazanabilir. önemli olan: chp'deki bu oluşumda ince'nin chp'yi yönetme gücüne erişmesinden çok, o süreçte, nasıl bir parti işleyişi ve nasıl bir chp olacağıdır. ince için chp içinde olmak öncelikli olacaktır. ince chp içinde de, chp dışında da siyasi bir güçtür. chp içinden ince'ye direnç olur ama aşılmaz değildir. ola ki, ince'ye chp içinde güçlü bir direniş olursa, ince chp dışında da chp'den daha güçlü sürecektir. chp'de ince'ye direnenler olur da kazanmayı da başarırlarsa hem kendi sonlarını, hem de chp'nin güçsüzleşmesini durduramazlar.
chp için seçme açıktır. gelişim nasıl olur bugünden öngörmek yanlıştır.
ince için tehlikeler yok mu? ince için de zorludur bundan sonrasındaki yürüyüş. ilk zorluk: dün kılçdaroğlu ile olup da, ince'nin geleceğinde ikbal görüp ince'nin yanına ilkesiz doluşacaklar çok olur. ikinci zorluk da şudur: kılıçdaroğlu'nun, chp'de yaşamı uzadıkça, yaşamak uğruna, chp'de yenilik diye zorladığı siyasetlere direnenlerin de kolayca ince'nin çevresinde yığılmaları sorunudur. bu iki zorluğa da, ince'nin zayıflık göstermemesi zordur ve ikisinden de yararlanmasında önünü tıkaması oluşur.
ince için amaç açıktır: chp'den öteye çekiiciliği yaratabilmek. bu da en zorlusudur ve en bilinmezidir. türkiye'nin donmuş siyasiliğini parçalayacak ve türkiye'de siyasi donmuşuğu eritecek bir siyasi canlanmada ince'nin önderliği ve başarısı istenendir.
3 temmuz 2018, college station, texas.
28 Haziran 2018 Perşembe
24 haziran seçimleri - 5. / bundan sonrasında chp.
seçimlerin sonuçlarının ne olduğunun anlaşılması zaman alacaktır. her seçim öncesi chp'den umutlanma yaşanır ve seçim sonuçlarıyla da chp'den olmazlanma bir sonraki seçim kararına değin sürer. seçim kararıyla chp'den beklentisi olanlar, chp'nin varolduğunu geçici süreli önemser. bu kısır döngünün kırıldığı az olmuştur. 1980 sonrasının özel koşullarında ve ecevit'in chp'ye kararlı direncinden ortaya çıkan oluşumlar da sonunda chp'li olmuştur.
1946'yla chp'den kopanların chp'ye yeniden yakınlaşmaları ise akp varlığına tepki olarak yeni oluşumdur.
chp'yle olmaz diyenlerden ilk önemsenmesi gereken siyasallık da türkiye işçi partisi olmuştur kısa süreli. 1990'lardan bu yana da tip'in en büyük bileşeni doğulular kendi partilerini oluşturmuştur.
2018 seçimlerinin ortaya çıkardığı chp'nin seçim öncesi neydi? kılçdaroğlu chp'de kendi iktidarını kuruncaya ve 7 haziran 2015'e değin chp mhp ile olurmuş, olabilirmiş umudu ve korkusu gelişti. 2014'te chp'nin mhp'nin adayını seçmenlere dayatması mhp için küçültücü olmadı ama, chp'nin coşkusuzluğunun getirisi yaşanmadı. 7 haziran 2015 seçimlerinde de mhp'yle birlikte olunmadı ama, seçimler sonrası birlikte olabilme gözlendi. 7 haziran 2015 seçimleri chp'nin mhp'yle olmayacağı ortaya çıktı. mhp, chp'den koptu.
mhp'nin chp'den kopması ya da chp'nin mhp'yle olamaması gerçeğini biliyoruz.
mhp, önemli dönemeçlerde birlikte olduğu akp'ye açıktan eleştiri yaptığı sürece chp'den mhp eleştirisi yükselmedi. seçmenlerde ya da toplumsallıkta chp ile mhp seçmenleri birlikte yaşama ve yakınlaşma göstermediler. iki yan da birbirine yaklaşımda gerekçeleri açıktı: mhp, chp'nin hdp seçmenininden uzak durmasını gerçeklemek uğruna chp'yle tümden karşıtlaşmadı. chp de: mhp akp'yle karşıtlaşır umudu ve istemiyle mhp'ye esnek yaklaştı.
24 haziran seçimlerinin oluşumunda da, seçimler sonrasında da, chp ile mhp birlikteliği anlamında, ilk sonuç: chp'nin mhp'yle uzun süre olmayacağıdır.
chp mhp bilikteliğinin olmayışının ötesinde chp mhp karşıtlaşması olur mu? 2002'den ya da 1999 seçimlerinden bu yana olmamış chp mhp karşıtlığı bundan sonrasında olur mu bugünden kestirmek zordur ama, 24 haziran öncesinden daha düşünülebilir olmuştur. bu noktada durup: akp yönünden de bakmalıyız chp ile mhp karşıtlığına. akp, öyle bir karşıtlığı ne uzlaştırıcı olur ne olmasını durdurmak ister. akp-mhp birlikteliği, bir anlamda, mhp'nin akp kalkanı görevini de getirir. mhp'yi, salt, akp'yi dengeler, gözler ve denetler olarak düşünmemeliyiz. chpliler akp karşıtlığı yerine mhp ile karşıtlaşma sapması yaşamamlıdır.
chp'nin hdp diye bir sorunu vardır.
chp'de olabilecek nice gençler hdp'yle olmaktan özel bir coşkuyla eylemci olduklarını düşünmektedirler. chp'de yapabilecekleri siyasi eylem bulamadıklarından, hergün eylem coşkusu arayanlar için, hdp önemli bir odaktır. chp, hdp'yle açıktan olamadığı gibi, gizliden de birlikte değildir. akp'nin, mhp'nin chp'yi hdp ile birlikte göstermesinin ikili yararı olmaktadır: türkiye'nin ortaklaşa sorunu olan pkk ya da kürt isyanında ve kürt bağımsızlığı eylemlerini barış, özgürlük ve demokrasi olarak göstermesine yatkın gençlerin varlığını türkiye karşıtlarıyla birlikte chp olarak sunmak; bir de, chp'nin hdp'yle uzlaşmaz çoğunluğunda chp'nin içinde chp'den kuşkulandırmak.
chp hdp'yle olur mu? chp hdp'yle karşıtlaşır mı?
chp hdp'yle ilişkisini, 24 haziran öncesine göre değiştirmez. chp, hdp'yi karşısına almadan, hdp'yle karşıtlaşmadan, hdp'nin siyasi hedeflerine esneklik göstermeden hdp'yle silik ve çekingen ilişkisini sürdürür.
chp'nin hdp'ye yaklaşımından çok hdp'nin chp'ye yaklaşımı da önemlidir. yeniden seçim günü gelinceye hdp, chp'yi sürekli akp'nin uzantısı olarak görüp göstermekten uzak durmaz. akp'nin hdp'yi küçültme baskılarında chp'nin suskunluklarını yaşadıkça akp'den çok chp'yle karşıtlaşma hdp'nin gündeliği olur.
24 haziran seçimlerinde olanları ve olmayanları aptallar-çaldılar yalınına indirgemek kolaycılığının bir sonrasını görmek chp seçmenlerinden en beklenmeyen olacaktır.
28 haziran 2018, college station, texas.
1946'yla chp'den kopanların chp'ye yeniden yakınlaşmaları ise akp varlığına tepki olarak yeni oluşumdur.
chp'yle olmaz diyenlerden ilk önemsenmesi gereken siyasallık da türkiye işçi partisi olmuştur kısa süreli. 1990'lardan bu yana da tip'in en büyük bileşeni doğulular kendi partilerini oluşturmuştur.
2018 seçimlerinin ortaya çıkardığı chp'nin seçim öncesi neydi? kılçdaroğlu chp'de kendi iktidarını kuruncaya ve 7 haziran 2015'e değin chp mhp ile olurmuş, olabilirmiş umudu ve korkusu gelişti. 2014'te chp'nin mhp'nin adayını seçmenlere dayatması mhp için küçültücü olmadı ama, chp'nin coşkusuzluğunun getirisi yaşanmadı. 7 haziran 2015 seçimlerinde de mhp'yle birlikte olunmadı ama, seçimler sonrası birlikte olabilme gözlendi. 7 haziran 2015 seçimleri chp'nin mhp'yle olmayacağı ortaya çıktı. mhp, chp'den koptu.
mhp'nin chp'den kopması ya da chp'nin mhp'yle olamaması gerçeğini biliyoruz.
mhp, önemli dönemeçlerde birlikte olduğu akp'ye açıktan eleştiri yaptığı sürece chp'den mhp eleştirisi yükselmedi. seçmenlerde ya da toplumsallıkta chp ile mhp seçmenleri birlikte yaşama ve yakınlaşma göstermediler. iki yan da birbirine yaklaşımda gerekçeleri açıktı: mhp, chp'nin hdp seçmenininden uzak durmasını gerçeklemek uğruna chp'yle tümden karşıtlaşmadı. chp de: mhp akp'yle karşıtlaşır umudu ve istemiyle mhp'ye esnek yaklaştı.
24 haziran seçimlerinin oluşumunda da, seçimler sonrasında da, chp ile mhp birlikteliği anlamında, ilk sonuç: chp'nin mhp'yle uzun süre olmayacağıdır.
chp mhp bilikteliğinin olmayışının ötesinde chp mhp karşıtlaşması olur mu? 2002'den ya da 1999 seçimlerinden bu yana olmamış chp mhp karşıtlığı bundan sonrasında olur mu bugünden kestirmek zordur ama, 24 haziran öncesinden daha düşünülebilir olmuştur. bu noktada durup: akp yönünden de bakmalıyız chp ile mhp karşıtlığına. akp, öyle bir karşıtlığı ne uzlaştırıcı olur ne olmasını durdurmak ister. akp-mhp birlikteliği, bir anlamda, mhp'nin akp kalkanı görevini de getirir. mhp'yi, salt, akp'yi dengeler, gözler ve denetler olarak düşünmemeliyiz. chpliler akp karşıtlığı yerine mhp ile karşıtlaşma sapması yaşamamlıdır.
chp'nin hdp diye bir sorunu vardır.
chp'de olabilecek nice gençler hdp'yle olmaktan özel bir coşkuyla eylemci olduklarını düşünmektedirler. chp'de yapabilecekleri siyasi eylem bulamadıklarından, hergün eylem coşkusu arayanlar için, hdp önemli bir odaktır. chp, hdp'yle açıktan olamadığı gibi, gizliden de birlikte değildir. akp'nin, mhp'nin chp'yi hdp ile birlikte göstermesinin ikili yararı olmaktadır: türkiye'nin ortaklaşa sorunu olan pkk ya da kürt isyanında ve kürt bağımsızlığı eylemlerini barış, özgürlük ve demokrasi olarak göstermesine yatkın gençlerin varlığını türkiye karşıtlarıyla birlikte chp olarak sunmak; bir de, chp'nin hdp'yle uzlaşmaz çoğunluğunda chp'nin içinde chp'den kuşkulandırmak.
chp hdp'yle olur mu? chp hdp'yle karşıtlaşır mı?
chp hdp'yle ilişkisini, 24 haziran öncesine göre değiştirmez. chp, hdp'yi karşısına almadan, hdp'yle karşıtlaşmadan, hdp'nin siyasi hedeflerine esneklik göstermeden hdp'yle silik ve çekingen ilişkisini sürdürür.
chp'nin hdp'ye yaklaşımından çok hdp'nin chp'ye yaklaşımı da önemlidir. yeniden seçim günü gelinceye hdp, chp'yi sürekli akp'nin uzantısı olarak görüp göstermekten uzak durmaz. akp'nin hdp'yi küçültme baskılarında chp'nin suskunluklarını yaşadıkça akp'den çok chp'yle karşıtlaşma hdp'nin gündeliği olur.
24 haziran seçimlerinde olanları ve olmayanları aptallar-çaldılar yalınına indirgemek kolaycılığının bir sonrasını görmek chp seçmenlerinden en beklenmeyen olacaktır.
28 haziran 2018, college station, texas.
27 Haziran 2018 Çarşamba
24 haziran seçimleri - 4. / yeni türkiye yok, türkiye var.
yeni ve yenilik, değişim ve düzelme benzeri biçimde hep çekicidir. olur olmaz denemeler ya da özenmelerle yenilik olmaz. kendisinin yeni olmadığını bilmeyenlerin yenilik getirmesi de düşünülemez. ön takı olarak "yeni" denilenlere kuşkuyla yaklaşmak yerinde olur.
türkiye'de yenilenme ya da yenilik ile önüne "yeni" takılmış türkiye uyumlu değildir. türkiye tıkandığında, türkiye'de eskiyenler yenilenir. durduk yerde, temelsiz ve nereden çıktığı, nereye varacağı bilinmeyen "yeni türkiye" olmaz.
türkiye yeni bir aşamadan çok çatalağzına varmıştır.
türkiye, önündeki seçmelerle daha gerilimli günlerin eşiğindedir. yukarıdan aşağya işleyecek ve sorunsuz, hızlı karar alıcı yönetim derken birbirine "mecbur" çokluluk ortadadır. akp yanına, ardına mhp eklemek beklerken, neredeyse, eşdeğer, mhp olgusuyla karşılaşmıştır. bu noktadan sonra akp için mhp'yle uyumlu olmanın dışında mhp'yi dışlaması da, içinde eritmesi de kolay olmaz.
akp, mhp'ye yürütmede sağlayacağı her ödünle kendi içinde sorunlu ve sorgulanıcı olacaktır. akpliler mhp'ye verilecek ödünlerden eksildiklerini ve sapmada olduklarını göreceklerdir. mhp yanından da benzeri yaşanacaktır: akp'ye ödün verseler kendi seçmenlerine karşıt düşerken, ödün vermeden de akp'yle kaşıtlaşma kaçınılmaz olacaktır. bundan sonraki 24 haziran yönetimi, birbirine yaklaşmakla uzaklaşmak gelgitlerinde yıpranacaklardır. akp için de, mhp için de sorumluluklar ve ortaya çıkan çözümsüzlükler ötekinden dolayı diye olmaz. neden?
akp ile mhp'nin birbirine zorunluluğu 24 haziran sonuçlarıyla çıkmamıştır. 24 haziran'ı birlikte kurguladıklarındandır bugünkü çelişkili durum. bilen bilmeyen konuşuyor, yazıyor. neymiş: türk-islam sentezi oluştu! ne akp islâm denebilir; ne de mhp türklük odağıdır. orta anadolu insanının değişmeyen özellikleri olan türklük ve islâmlık bunlarda temsil edilir görünse de, chp, ip türk değil midir; hdp'de türkler yok mudur? benzeri, islâm adına da söylenebilir. akp-mhp türklük'ü, islâm'ı yukarılara tırmandırmak, ileriye göötürmek için mi seçildiler ya da akp-mhp'yle karşıtlaşmak türklük'le, islâm'la karşıtlaşma mıdır? bu tür söylemler tümüyle uzak durulması gereken akp mhp birlikteliği için de, akp-mhp karşıtlığında da getirisi olmayacak yanlışlara sürükler türkiye'yi.
nedir o: türkiye istllâ altında mıdır ya da düşman sınırlara mı dayanmıştır? nereden çıkarıyoruz bunları?
türkiye'de değişimler kolay olmuyor. değişiyor dedikçe, başladığımız noktanın çok az ötesini bulduğumuzu anlıyoruz. anladığımızdan akıllarımızı yenilemek ya da sorgulamak yerine kendi dışımızda haksızlıklar, yolsuzluklarla açıkladık kolaycılığına batıyoruz.
seçim olmuştur. çok az seçmen yer değiştirmiştir. türkiye yerindedir. türkiye'de büyük değişimleri getirecek birikinti toplanmış mıdır bilmiyoruz. dünkü kötümserliğimiz yerine yarının umutlarında daha dengeli, daha gerçekçi, daha somut olabilir miyiz? olmamız için yığınla neden ve dayanak var.
akp ile mhp türkiye'nin "bekasından" sorumlu olarak türkiye'de gerilimi azaltabilir mi? türkiye'nin uluslararası alandaki konumunda saygınlık, güvenli duruş sürdürülür mü? ya iktisadi durum? akp-mhp uyumluluklarını sürdürmede kavgasız ilerleyebilirler mi? sorular çok, öngörüler karamsar görünse de türkiye'nin geleceğinden ne kuşku duymalıyız; ne de kötümserliğe teslim olmalıyız. zorlu günler sonlanmadı; daha yaşayacaklarımız varmış direncini canlı tutmalıyız.
27 haziran 2018, college station, texas.
türkiye'de yenilenme ya da yenilik ile önüne "yeni" takılmış türkiye uyumlu değildir. türkiye tıkandığında, türkiye'de eskiyenler yenilenir. durduk yerde, temelsiz ve nereden çıktığı, nereye varacağı bilinmeyen "yeni türkiye" olmaz.
türkiye yeni bir aşamadan çok çatalağzına varmıştır.
türkiye, önündeki seçmelerle daha gerilimli günlerin eşiğindedir. yukarıdan aşağya işleyecek ve sorunsuz, hızlı karar alıcı yönetim derken birbirine "mecbur" çokluluk ortadadır. akp yanına, ardına mhp eklemek beklerken, neredeyse, eşdeğer, mhp olgusuyla karşılaşmıştır. bu noktadan sonra akp için mhp'yle uyumlu olmanın dışında mhp'yi dışlaması da, içinde eritmesi de kolay olmaz.
akp, mhp'ye yürütmede sağlayacağı her ödünle kendi içinde sorunlu ve sorgulanıcı olacaktır. akpliler mhp'ye verilecek ödünlerden eksildiklerini ve sapmada olduklarını göreceklerdir. mhp yanından da benzeri yaşanacaktır: akp'ye ödün verseler kendi seçmenlerine karşıt düşerken, ödün vermeden de akp'yle kaşıtlaşma kaçınılmaz olacaktır. bundan sonraki 24 haziran yönetimi, birbirine yaklaşmakla uzaklaşmak gelgitlerinde yıpranacaklardır. akp için de, mhp için de sorumluluklar ve ortaya çıkan çözümsüzlükler ötekinden dolayı diye olmaz. neden?
akp ile mhp'nin birbirine zorunluluğu 24 haziran sonuçlarıyla çıkmamıştır. 24 haziran'ı birlikte kurguladıklarındandır bugünkü çelişkili durum. bilen bilmeyen konuşuyor, yazıyor. neymiş: türk-islam sentezi oluştu! ne akp islâm denebilir; ne de mhp türklük odağıdır. orta anadolu insanının değişmeyen özellikleri olan türklük ve islâmlık bunlarda temsil edilir görünse de, chp, ip türk değil midir; hdp'de türkler yok mudur? benzeri, islâm adına da söylenebilir. akp-mhp türklük'ü, islâm'ı yukarılara tırmandırmak, ileriye göötürmek için mi seçildiler ya da akp-mhp'yle karşıtlaşmak türklük'le, islâm'la karşıtlaşma mıdır? bu tür söylemler tümüyle uzak durulması gereken akp mhp birlikteliği için de, akp-mhp karşıtlığında da getirisi olmayacak yanlışlara sürükler türkiye'yi.
nedir o: türkiye istllâ altında mıdır ya da düşman sınırlara mı dayanmıştır? nereden çıkarıyoruz bunları?
türkiye'de değişimler kolay olmuyor. değişiyor dedikçe, başladığımız noktanın çok az ötesini bulduğumuzu anlıyoruz. anladığımızdan akıllarımızı yenilemek ya da sorgulamak yerine kendi dışımızda haksızlıklar, yolsuzluklarla açıkladık kolaycılığına batıyoruz.
seçim olmuştur. çok az seçmen yer değiştirmiştir. türkiye yerindedir. türkiye'de büyük değişimleri getirecek birikinti toplanmış mıdır bilmiyoruz. dünkü kötümserliğimiz yerine yarının umutlarında daha dengeli, daha gerçekçi, daha somut olabilir miyiz? olmamız için yığınla neden ve dayanak var.
akp ile mhp türkiye'nin "bekasından" sorumlu olarak türkiye'de gerilimi azaltabilir mi? türkiye'nin uluslararası alandaki konumunda saygınlık, güvenli duruş sürdürülür mü? ya iktisadi durum? akp-mhp uyumluluklarını sürdürmede kavgasız ilerleyebilirler mi? sorular çok, öngörüler karamsar görünse de türkiye'nin geleceğinden ne kuşku duymalıyız; ne de kötümserliğe teslim olmalıyız. zorlu günler sonlanmadı; daha yaşayacaklarımız varmış direncini canlı tutmalıyız.
27 haziran 2018, college station, texas.
26 Haziran 2018 Salı
24 haziran seçimleri - 3. / akp chp'yi bitiremedi, bitiremez.
akp'nin, ortadoğu'daki belirsizliklerde, tbmm'den bağımsız çalışma istemine, mhp tam destek olurken, ip ve chp seslerini yükseltebilir mi?
çok açık ki, seçimlerin sonuçlarından, akp-mhp çoğunluğu tbmm'de belirleyici olacak. akp ile mhp karşıtlaşmadığı sürece, yasama güvencesi vardır. karşıtlaşır mı ayrı sorudur ve bugünün konusu değildir. soru şudur: ip kendi başına kalmayı mı dener? chp, hem ip, hem de hdp'yle olabilir mi? tbmm çoğunluğuna karşı üç ayrı parçalı mı sürer tbmm oluşumu? tbmm'nin yeniden, yeni çalışma işleyişine özenenlerden bildiğimiz pek yok. sezinlediğimiz ise: tbmm işleyişinde sorgulayıcı, denetleyici tepkileri kısıtlamayı yasallaştırmak isteyecekleridir.
geçmişte, dp'nin sonunu getiren de, tbmm'yi kısıtlama çabası olmuştur. 1960 nisan, mayıs tutanakları, dp'nin tbmm'deki çoğunluğunu kötüye kullandığının kanıtlarıyla belgelidir. 1961 anayasası ve sonraki 1971 değişimleriyle, 1982 baştan yazımı ve değişimleri de, tbmm işleyişinde kısıtlayıcı olmamıştır. tbmm'nin işleyişinde oldubittilerle chp, hdp ve ip'in seslerini kısmanın etkileri de, tepkileri de yıpratıcı olur.
600 kişilik tbmm: soru, sorgulama, soruşturma, araştırma, denetleme yapmazsa ona yasama mı denir? tbmm'siz başkan da, yürütme de bitirici olur. deneyebilirler ama, başaramamalılar. yapmaya kalkmaları, yargıya yaptıklarını da aşar.
akp, çoğunluğunu "dikta" olarak kullanırsa chp'yi bitiremez. chp'yi bitirmek kavramsal olarak da, gerçeklik olarak da olanaksızdır.
chp, kendi içinde tartışır. bu chp'nin zayıflığı değildir. güçten düşmesine neden olacak tartışmalar da, chp'yi bitiremez. chp'yle birlikte tbmm'de çalışmak akp'yi güçlü kılar. akp'nin chp'yi karşısına alması, gün gelir, gün döner akp'yi de vurur. akp seçmenleri, akp ne yaparsa benim için yapar tanımına indirgenecek sanılmamalıdır.
akp'nin başkanlık diye tutturduğu ve seçimlerle kazandığını varsaydığı düzen değişikliğinin iki gerekçesi var: hızlı karar alma; sorusuz, sorgusuz, denetimsiz yürütme. tepkileri kolayca yargılama ve yasasına bağlamak.
tbmm'de hızlı işleyiş de, karşıtlarını susturucu yasal düzenlemelere kolaylık da, yargıda baskıcılık da yarardan çok zarar getirici olur. çoğunluk olmayı, dediğim dedik; yalnızca benim dediğim olacak biçimde kullanmak güç gösterisi olur ama, güçlü olunmaz. güçlü olmak için çoğunluk gereklidir ama, birlikte çalışmanın yolunu bulunca güçlü olunur. akp'nin istediği, mbk düzeninde yaşandı. bir de 1980'de "milli güvenlik konseyi" yönetimidir o. ikisinin de, türkiye'yi kapsayıcı olmadığı ve yukarıdan aşağıya işlediği değişmez gerçekliktir. onlara benzemeyiz, onlarla biz ayrıyız yanlıştır. düzen kurallarla işler. bir diktadan, baskı düzeninden çıkıp, öteki dikta ve baskı düzeni iyidir olmaz.
başkan yardımcıları ya da başkanın "hükümeti" de işlemez. öyle, en yetkin, en akıllı, en bilgili kurullar, seçeninin ve seçme yetkisinde olanın gücüne uyar. sonunda, bu da, bunlar da bir işe yaramaz karşıtlığı doğar.
türkiye'de yasamayı da, yürütmeyi de, yargıyı da siyaset denetiminden ya da siyasetten ayırmak çekici gelir ama, işlemez.
türkiye bu istenmeyen ve yürümeyecek deneyimden geçmeli miydi? geçmese daha güçlü bir türkiye olur. güçlü türkiye'yi düzen değişikliğiyle baştan kurma girişimleri, türkiye'ye zaman yitirecek görünüyor. türkiye, işleyen gücüyle büyüktür. türkiye'yi büyütmenin hızlandırıcı "sihirli gücü" ya da "yöntemi" yoktur.
akp, chp'yle uğraşmaktan bıkmadı, usanmadı. akp, yanlış yolda olduğunu anlar mı? yaşanacak aşama bilinmezin, bilinmeyenlerin zorluklarıyla sürecektir. yalın anlamda: "kaş yapayım derken, göz çıkarmaya kalkılırsa" yaşanacaklar gerilimi süreklileştirici kılacaktır.
26 haziran 2018, college station, texas.
çok açık ki, seçimlerin sonuçlarından, akp-mhp çoğunluğu tbmm'de belirleyici olacak. akp ile mhp karşıtlaşmadığı sürece, yasama güvencesi vardır. karşıtlaşır mı ayrı sorudur ve bugünün konusu değildir. soru şudur: ip kendi başına kalmayı mı dener? chp, hem ip, hem de hdp'yle olabilir mi? tbmm çoğunluğuna karşı üç ayrı parçalı mı sürer tbmm oluşumu? tbmm'nin yeniden, yeni çalışma işleyişine özenenlerden bildiğimiz pek yok. sezinlediğimiz ise: tbmm işleyişinde sorgulayıcı, denetleyici tepkileri kısıtlamayı yasallaştırmak isteyecekleridir.
geçmişte, dp'nin sonunu getiren de, tbmm'yi kısıtlama çabası olmuştur. 1960 nisan, mayıs tutanakları, dp'nin tbmm'deki çoğunluğunu kötüye kullandığının kanıtlarıyla belgelidir. 1961 anayasası ve sonraki 1971 değişimleriyle, 1982 baştan yazımı ve değişimleri de, tbmm işleyişinde kısıtlayıcı olmamıştır. tbmm'nin işleyişinde oldubittilerle chp, hdp ve ip'in seslerini kısmanın etkileri de, tepkileri de yıpratıcı olur.
600 kişilik tbmm: soru, sorgulama, soruşturma, araştırma, denetleme yapmazsa ona yasama mı denir? tbmm'siz başkan da, yürütme de bitirici olur. deneyebilirler ama, başaramamalılar. yapmaya kalkmaları, yargıya yaptıklarını da aşar.
akp, çoğunluğunu "dikta" olarak kullanırsa chp'yi bitiremez. chp'yi bitirmek kavramsal olarak da, gerçeklik olarak da olanaksızdır.
chp, kendi içinde tartışır. bu chp'nin zayıflığı değildir. güçten düşmesine neden olacak tartışmalar da, chp'yi bitiremez. chp'yle birlikte tbmm'de çalışmak akp'yi güçlü kılar. akp'nin chp'yi karşısına alması, gün gelir, gün döner akp'yi de vurur. akp seçmenleri, akp ne yaparsa benim için yapar tanımına indirgenecek sanılmamalıdır.
akp'nin başkanlık diye tutturduğu ve seçimlerle kazandığını varsaydığı düzen değişikliğinin iki gerekçesi var: hızlı karar alma; sorusuz, sorgusuz, denetimsiz yürütme. tepkileri kolayca yargılama ve yasasına bağlamak.
tbmm'de hızlı işleyiş de, karşıtlarını susturucu yasal düzenlemelere kolaylık da, yargıda baskıcılık da yarardan çok zarar getirici olur. çoğunluk olmayı, dediğim dedik; yalnızca benim dediğim olacak biçimde kullanmak güç gösterisi olur ama, güçlü olunmaz. güçlü olmak için çoğunluk gereklidir ama, birlikte çalışmanın yolunu bulunca güçlü olunur. akp'nin istediği, mbk düzeninde yaşandı. bir de 1980'de "milli güvenlik konseyi" yönetimidir o. ikisinin de, türkiye'yi kapsayıcı olmadığı ve yukarıdan aşağıya işlediği değişmez gerçekliktir. onlara benzemeyiz, onlarla biz ayrıyız yanlıştır. düzen kurallarla işler. bir diktadan, baskı düzeninden çıkıp, öteki dikta ve baskı düzeni iyidir olmaz.
başkan yardımcıları ya da başkanın "hükümeti" de işlemez. öyle, en yetkin, en akıllı, en bilgili kurullar, seçeninin ve seçme yetkisinde olanın gücüne uyar. sonunda, bu da, bunlar da bir işe yaramaz karşıtlığı doğar.
türkiye'de yasamayı da, yürütmeyi de, yargıyı da siyaset denetiminden ya da siyasetten ayırmak çekici gelir ama, işlemez.
türkiye bu istenmeyen ve yürümeyecek deneyimden geçmeli miydi? geçmese daha güçlü bir türkiye olur. güçlü türkiye'yi düzen değişikliğiyle baştan kurma girişimleri, türkiye'ye zaman yitirecek görünüyor. türkiye, işleyen gücüyle büyüktür. türkiye'yi büyütmenin hızlandırıcı "sihirli gücü" ya da "yöntemi" yoktur.
akp, chp'yle uğraşmaktan bıkmadı, usanmadı. akp, yanlış yolda olduğunu anlar mı? yaşanacak aşama bilinmezin, bilinmeyenlerin zorluklarıyla sürecektir. yalın anlamda: "kaş yapayım derken, göz çıkarmaya kalkılırsa" yaşanacaklar gerilimi süreklileştirici kılacaktır.
26 haziran 2018, college station, texas.
25 Haziran 2018 Pazartesi
24 haziran seçimleri - 2. / akp neydi, ne oldu ya da ne olur?
türkiye'de güçler dengesinde değişim olmadı derken, 25 haziran'la başlayan türkiye, seçim yolunda yaşananları yoksayacak türkiye olamaz. olmayacaktır.
seçim yolunda ya da seçime neden olan koşullarda: iki uçtaki hdp ile mhp çatışması vardı. seçimden enaz kazançlı chp ise, onu izleyen akp'dir. seçimden istediğini almış iki siyasilik vardır: mhp ve hdp. mhp de, hdp de olamayacakları tbmm'de oldular. bunun ilk açıklaması sokaklarda taşkınlığın denetlenmesidir. tbmm içi karşıtlıklardan hdp'nin kazanacağı olmaz, mhp'nin yitireceği az olur.
seçim öncesi kurgusunda ya da beklentilerinde: mhp dağılmalı, hdp de küçülmeli vardı. mhp yerinde kaldı ve hdp da tbmm dışında değil. bu durum geçici midir; sürdürülebilir mi zamanla yaşanacaktır. iki ucun da varlıklarının süreklileştiğini ve gidici olmadıklarını düşünecek verileri vardır.
akp, sanılan ve korkulan yükselişi gerçeklemedi. akp oyları bugüne değin, genel seçimlerde, yüzde 50'yi aşamadı. 2002-%34,28, 2007-%46,58, 2011-%49,83, 7 haziran 2015-%40,87, 1 kasım 2015-%49,50 ve 24 haziran 2018-%42,6.
akp'nin en büyük seçim başarısı: 2002'den bu yana her seçimlerden birinci parti olarak önde gelmesidir. akp'de gözlenmesi gereken ikincil özellik de: 2011'den bu yana oy toplamında güvenli ve kararlı durmadığıdır. ayrıca, 2011'e değin yeminli akp karşıtları dışında, daha geniş düzeyde, seçimlerde "usulsüzlükler" yapıldığı düşüncesinin giderek yeretmesidir. akp'nin bunu aşması kolay olmayacaktır.
akp, kendince, yenia anayasa kurgusuyla yürütme tutkusundadır. 24 haziran seçimlerinin, bu sonucu çıkarmadığını görmeliyiz. akp için iki amaç kaçınılmaz olacaktır: birincisi, iyi parti'yi akp'nin içine çekmeye çalışacaktır; iyi partiyi kendi içine/yanına çekebilme başarısı, mhp'nin sağladığı güçle akp'yi denetlemesi sarsılabilir. öyle görünüyor ki: gelen dönemin en önemli karşıtlığı akp-mhp-iyi parti karşıtlaşması olacaktır. akp'nin ikisini de çekim gücü olduğunca, ikisinin de akp'den koparma gücü, seçimle yaşanmamış olsa da, seçim sonrası gerçekliğinden ve gereklerinden olabilir. ayrıca, akp, mhp'den bağımsız davranma gösterilerinde akp'den kopma olmayacağının güvencesi yoktur. sonuçta karşılıklı kopuşlar olmasa da, birlikte davranmakta ençok ödünü verecek olanın akp olacağı açıktır.
akp, mhp ve ip birlikte çalışma uyumunu sağlayabilir mi? hiç kuşkusuz. özellikle chp'den hdp ile birlikte davranma davranışları tbmm'deki tıkanmalarda sokaklara taşkınlık günlerinde yüzde yetmişlik içli toplaşmanın chp'den de koparacağı olur. tbmm'de türkiye'nin temeli olan yüzde yetmiş üç parçalı ve birbirleriyle hem kanlı bıçaklı, hem de tartışmalı olsa da, özellikle chp-hdp birlikteliklerinde doğal olarak oluşur.
akp, 2002'den bu yana, sorunları çözmede yerim dar diyen gelin özürleriyle ya da dış güçler kuşatmasıyla sürdürdüğünü, bundan böyle yapamaz; yapsa da, inandırıcı olamaz. akp, abd'ye, ab'ye karşı olduğunu ya da birlikte çalışmakta uyumluluk isteğini, açıkça yaşatmak durumundadır. o durum nasıl oluşur, neden oluşur ya da oluşur mu bugünden öngörmek için verilerimiz yetersizdir. olacaktır diyemeyiz; olabilir diyebiliriz.
akp, kendince tanımladığını sandığı ya da varsaydığı cumhurbaşkanlığı yönetimi kuramaz. akp'nin geleceği tbmm'yi yoketmeden tbmm'yle uyumlu çalışma ya da çalışamamadan belirlenecektir.
akp'nin ilk ve tek sorunu, değişmeyen biçimde, ırak ve suriye'de sınırötesi türkiye varlığı olacaktır. türkiye sınırları ötesinde devletçikler oluşumlarını sonlandırmakta kararlı ve abd/ab ile rusya'ya karşı dirençli olma zorunluluğunda direncini sürdürebilir mi? akp'nin, tahran ve bağdat'la olan uyumlanabilir birlikteliğine şam'la uyumluluk nasıl eklenecektir? akp, mısır'dan uzak durmaktan yakınlaşmaya nasıl dönebilir? akp, israil'le uyumlu olmayı, anlamsız karşılıklı söz yarışmalarından öteye, devlet ve diplomasi geleneklerine uygun anlayışa yeniden dönebilir mi?
akp'nin, ortadoğu'daki belirsizliklerde, tbmm'den bağımsız çalışma istemine, mhp tam destek olurken, ip ve chp seslerini yükseltebilir mi?
25 haziran 2018, college station, texas.
seçim yolunda ya da seçime neden olan koşullarda: iki uçtaki hdp ile mhp çatışması vardı. seçimden enaz kazançlı chp ise, onu izleyen akp'dir. seçimden istediğini almış iki siyasilik vardır: mhp ve hdp. mhp de, hdp de olamayacakları tbmm'de oldular. bunun ilk açıklaması sokaklarda taşkınlığın denetlenmesidir. tbmm içi karşıtlıklardan hdp'nin kazanacağı olmaz, mhp'nin yitireceği az olur.
seçim öncesi kurgusunda ya da beklentilerinde: mhp dağılmalı, hdp de küçülmeli vardı. mhp yerinde kaldı ve hdp da tbmm dışında değil. bu durum geçici midir; sürdürülebilir mi zamanla yaşanacaktır. iki ucun da varlıklarının süreklileştiğini ve gidici olmadıklarını düşünecek verileri vardır.
akp, sanılan ve korkulan yükselişi gerçeklemedi. akp oyları bugüne değin, genel seçimlerde, yüzde 50'yi aşamadı. 2002-%34,28, 2007-%46,58, 2011-%49,83, 7 haziran 2015-%40,87, 1 kasım 2015-%49,50 ve 24 haziran 2018-%42,6.
akp'nin en büyük seçim başarısı: 2002'den bu yana her seçimlerden birinci parti olarak önde gelmesidir. akp'de gözlenmesi gereken ikincil özellik de: 2011'den bu yana oy toplamında güvenli ve kararlı durmadığıdır. ayrıca, 2011'e değin yeminli akp karşıtları dışında, daha geniş düzeyde, seçimlerde "usulsüzlükler" yapıldığı düşüncesinin giderek yeretmesidir. akp'nin bunu aşması kolay olmayacaktır.
akp, kendince, yenia anayasa kurgusuyla yürütme tutkusundadır. 24 haziran seçimlerinin, bu sonucu çıkarmadığını görmeliyiz. akp için iki amaç kaçınılmaz olacaktır: birincisi, iyi parti'yi akp'nin içine çekmeye çalışacaktır; iyi partiyi kendi içine/yanına çekebilme başarısı, mhp'nin sağladığı güçle akp'yi denetlemesi sarsılabilir. öyle görünüyor ki: gelen dönemin en önemli karşıtlığı akp-mhp-iyi parti karşıtlaşması olacaktır. akp'nin ikisini de çekim gücü olduğunca, ikisinin de akp'den koparma gücü, seçimle yaşanmamış olsa da, seçim sonrası gerçekliğinden ve gereklerinden olabilir. ayrıca, akp, mhp'den bağımsız davranma gösterilerinde akp'den kopma olmayacağının güvencesi yoktur. sonuçta karşılıklı kopuşlar olmasa da, birlikte davranmakta ençok ödünü verecek olanın akp olacağı açıktır.
akp, mhp ve ip birlikte çalışma uyumunu sağlayabilir mi? hiç kuşkusuz. özellikle chp'den hdp ile birlikte davranma davranışları tbmm'deki tıkanmalarda sokaklara taşkınlık günlerinde yüzde yetmişlik içli toplaşmanın chp'den de koparacağı olur. tbmm'de türkiye'nin temeli olan yüzde yetmiş üç parçalı ve birbirleriyle hem kanlı bıçaklı, hem de tartışmalı olsa da, özellikle chp-hdp birlikteliklerinde doğal olarak oluşur.
akp, 2002'den bu yana, sorunları çözmede yerim dar diyen gelin özürleriyle ya da dış güçler kuşatmasıyla sürdürdüğünü, bundan böyle yapamaz; yapsa da, inandırıcı olamaz. akp, abd'ye, ab'ye karşı olduğunu ya da birlikte çalışmakta uyumluluk isteğini, açıkça yaşatmak durumundadır. o durum nasıl oluşur, neden oluşur ya da oluşur mu bugünden öngörmek için verilerimiz yetersizdir. olacaktır diyemeyiz; olabilir diyebiliriz.
akp, kendince tanımladığını sandığı ya da varsaydığı cumhurbaşkanlığı yönetimi kuramaz. akp'nin geleceği tbmm'yi yoketmeden tbmm'yle uyumlu çalışma ya da çalışamamadan belirlenecektir.
akp'nin ilk ve tek sorunu, değişmeyen biçimde, ırak ve suriye'de sınırötesi türkiye varlığı olacaktır. türkiye sınırları ötesinde devletçikler oluşumlarını sonlandırmakta kararlı ve abd/ab ile rusya'ya karşı dirençli olma zorunluluğunda direncini sürdürebilir mi? akp'nin, tahran ve bağdat'la olan uyumlanabilir birlikteliğine şam'la uyumluluk nasıl eklenecektir? akp, mısır'dan uzak durmaktan yakınlaşmaya nasıl dönebilir? akp, israil'le uyumlu olmayı, anlamsız karşılıklı söz yarışmalarından öteye, devlet ve diplomasi geleneklerine uygun anlayışa yeniden dönebilir mi?
akp'nin, ortadoğu'daki belirsizliklerde, tbmm'den bağımsız çalışma istemine, mhp tam destek olurken, ip ve chp seslerini yükseltebilir mi?
25 haziran 2018, college station, texas.
24 Haziran 2018 Pazar
24 haziran seçimleri - 1. / türkiye değişmiyor.
25 haziran'la siyasette yaşanacak değişimlerin değiştiremeyeceği gerçeklikleri görmeden düşler ve beklentiler boşunadır. seçim yolunda son sözlerimi yukarıdaki gibi bağlamıştım 24 haziran 2018 yolunda - 23. / meydanlar sandıkların göstergesi mi? bir sonraki yazımın başlığı da: "nefreti sevgiyle değiştirmek" oldu.
seçimlerin ilk açıklaması şudur: sevgi yenildi ve nefret kazandı. türkiye'de çoklu nefret değişmiyor. nefretin başlangıcı kimdedir diye sormak olmaz. nefret nefreti yarattı ve değişmiyor. öyle anlaşılıyor ki, uzunca bir süre de değişmeyecektir.
türkiye'de siyasetin değişmezleri de açıktır: türkiye cumhuriyeti'nin ilk dört maddesi.
türkiye cumhuriyeti'nin ilk dört maddesini beğenmeyenler ve de değiştirmek isteyenler türkiye'de ençok yüzde onu, kimi özel durumlarda yüzde onbeşi ancak bulur. bunları yoksayan, değişse ne olur diyen kuşkulu, kaygısız yurttaşların seçim sonuçlarına kalakalması değişmiyor.
ilk izlenimlerimiz önemlidir. seçimlerde akp'ye nefret cephesi istediği sonuca erişemedi. akp'li olmayanlardan, akp'ye direnenlerden nefret edenler cephesi gitmemek için son tutanaklarını korudu diyebiliriz.
somutta bakarsak her siyasettümünü hep ve her durumda kazandım deme geleneğini sürdürecektir. erdoğan başkan oldum yeter diyemez; demedi de. tbmm diye bir sorunu dünden çok olacaktır. tbmm önemsizleşti, yokoldu demek kolay değildir. akp mhp olmadan yasama gücünden yoksundur. mhp'den gereğinde insan koparmak da yetmez. akp'nin hep ve her durumda eksiksiz birlikte davranacağının güvencesi nedir?
tbmm'de yepyeni bileşimler ve oluşumlar olmadığı sürece akp'nin özürü olacaktır: çoğunluk olmaddığını vurgulayacaktır. bu da olur mu denecek yasaları tbmm'den geçirdiğinde de: çoğunluk belirleyicidir olacaktır. gensoru ve tbmm denetimi kalktı sorunu da yeni değildir. tbmm denetimi dışında yapılacak uygulamaları topluma dayatılmasının geri tepmeyeceğinin güvencesi nedir? akp ve erdoğan bir yığın "vaad"de bulundu. yerine getirebilir mi? kaynaklar yeterli midir? yetmediğinde homurdanmaları, tepkileri nasıl yatıştırırlar?
türkiye'de siyaseti belirleyenin türkiye'nin ırak'taki ve suriye'deki varoluşu olduğunu akp mhp birlikteliği kullandı. akp karşıtlarının tepkici ve yoksayıcı/değiştirici ırak-suriye'de sınırötesine taşmamız ve sınırötesinden sığınmacılar almamız akp mhp istediği gibi siyasi sorumluklarına yıkıldı. akp karşıtları ise yetkisiz ve dönüşümcü olmak gücünü bulamadı.
akp ile mhp bundan sonrasında abd/ab karşısında, rusya'yla birlikte olmada yalnızlıklarını, yalıtılmışlıklarını nasıl değiştirirler? değiştirmeden yürüyemezler. çok açıktır ki: abd/ab de, rusya da, ırak ve suriye de ırak ve suriye'de çözümde türkiye'nin olmasını değiştiremezler. bağdat, şam, tahran ve ankara kendi başlarına biraraya gelemezler ama, abd/ab ile rusya da dört ülkeyi yoksayan, parçalayacak adım atamaz.
türkiye'de insanların gündelik yaşamlarını düzenleyici ve türkiye'nin üretim sorunlarıyla bölüşüm sorunlarında uyumluluğu korumak, geliştirmek kolay olmayacaktır. türkiye'de insanların gelir ve yaşam düzeylerini düşürmeye yönelik yanlış adımları atamazlar.
akp ile mhp çoğunluktur ama, karşılarında çok var. akp karşıtları yoksayılamayacak çoğunlukta ve akp mhp birlikteliğiyle kolay yönetilebilecek değildir.
türkiye'de güçler dengesinde değişim olmadı derken, 25 haziran'la başlayan türkiye, seçim yolunda yaşananları yoksayacak türkiye olamaz. olmayacaktır.
24 haziran 2018, college station, texas.
seçimlerin ilk açıklaması şudur: sevgi yenildi ve nefret kazandı. türkiye'de çoklu nefret değişmiyor. nefretin başlangıcı kimdedir diye sormak olmaz. nefret nefreti yarattı ve değişmiyor. öyle anlaşılıyor ki, uzunca bir süre de değişmeyecektir.
türkiye'de siyasetin değişmezleri de açıktır: türkiye cumhuriyeti'nin ilk dört maddesi.
türkiye cumhuriyeti'nin ilk dört maddesini beğenmeyenler ve de değiştirmek isteyenler türkiye'de ençok yüzde onu, kimi özel durumlarda yüzde onbeşi ancak bulur. bunları yoksayan, değişse ne olur diyen kuşkulu, kaygısız yurttaşların seçim sonuçlarına kalakalması değişmiyor.
ilk izlenimlerimiz önemlidir. seçimlerde akp'ye nefret cephesi istediği sonuca erişemedi. akp'li olmayanlardan, akp'ye direnenlerden nefret edenler cephesi gitmemek için son tutanaklarını korudu diyebiliriz.
somutta bakarsak her siyasettümünü hep ve her durumda kazandım deme geleneğini sürdürecektir. erdoğan başkan oldum yeter diyemez; demedi de. tbmm diye bir sorunu dünden çok olacaktır. tbmm önemsizleşti, yokoldu demek kolay değildir. akp mhp olmadan yasama gücünden yoksundur. mhp'den gereğinde insan koparmak da yetmez. akp'nin hep ve her durumda eksiksiz birlikte davranacağının güvencesi nedir?
tbmm'de yepyeni bileşimler ve oluşumlar olmadığı sürece akp'nin özürü olacaktır: çoğunluk olmaddığını vurgulayacaktır. bu da olur mu denecek yasaları tbmm'den geçirdiğinde de: çoğunluk belirleyicidir olacaktır. gensoru ve tbmm denetimi kalktı sorunu da yeni değildir. tbmm denetimi dışında yapılacak uygulamaları topluma dayatılmasının geri tepmeyeceğinin güvencesi nedir? akp ve erdoğan bir yığın "vaad"de bulundu. yerine getirebilir mi? kaynaklar yeterli midir? yetmediğinde homurdanmaları, tepkileri nasıl yatıştırırlar?
türkiye'de siyaseti belirleyenin türkiye'nin ırak'taki ve suriye'deki varoluşu olduğunu akp mhp birlikteliği kullandı. akp karşıtlarının tepkici ve yoksayıcı/değiştirici ırak-suriye'de sınırötesine taşmamız ve sınırötesinden sığınmacılar almamız akp mhp istediği gibi siyasi sorumluklarına yıkıldı. akp karşıtları ise yetkisiz ve dönüşümcü olmak gücünü bulamadı.
akp ile mhp bundan sonrasında abd/ab karşısında, rusya'yla birlikte olmada yalnızlıklarını, yalıtılmışlıklarını nasıl değiştirirler? değiştirmeden yürüyemezler. çok açıktır ki: abd/ab de, rusya da, ırak ve suriye de ırak ve suriye'de çözümde türkiye'nin olmasını değiştiremezler. bağdat, şam, tahran ve ankara kendi başlarına biraraya gelemezler ama, abd/ab ile rusya da dört ülkeyi yoksayan, parçalayacak adım atamaz.
türkiye'de insanların gündelik yaşamlarını düzenleyici ve türkiye'nin üretim sorunlarıyla bölüşüm sorunlarında uyumluluğu korumak, geliştirmek kolay olmayacaktır. türkiye'de insanların gelir ve yaşam düzeylerini düşürmeye yönelik yanlış adımları atamazlar.
akp ile mhp çoğunluktur ama, karşılarında çok var. akp karşıtları yoksayılamayacak çoğunlukta ve akp mhp birlikteliğiyle kolay yönetilebilecek değildir.
türkiye'de güçler dengesinde değişim olmadı derken, 25 haziran'la başlayan türkiye, seçim yolunda yaşananları yoksayacak türkiye olamaz. olmayacaktır.
24 haziran 2018, college station, texas.
21 Haziran 2018 Perşembe
24 haziran 2018 yolunda - 23. / meydanlar sandıkların göstergesi mi?
25 haziran'la siyasette yaşanacak değişimlerin değiştiremeyeceği gerçeklikleri görmeden düşler ve beklentiler boşunadır.
seçimlerden beklentiler parça parçadır. onu ve akp'sini sonlandırmakta birleşilmişliğin ötesinde ortaklık yoktur.
akp'nin beklentisi ne olduğu açık olmayan kişiye ve yoruma özel anayasallıktır. her durumda yeniden düzenleme ve ne olursa olsun çoğunluğu koruma yanlısı akp'nin bu seçimlerden de çoğunluğunu sürdürmesi ne getirir? çok açıktır ki: yönetemezlik ilk ve tek sonuç olabilir. akp'nin karşısında çoğalmış öfkeli ve dağıtılamaz kalabalıkları akp'nin yatıştırması dünden ve bugünden çok zordur.
akp çoğunluk olsa akp karşıtlarıyla uzlaşım arar mı? aramayacağı, bugüne değin yaşanmış akp gerçekliğinin değişmez sonucudur. akp, "ittifaklar" kuruyor gibi görünse de, her "ittifak"la gerilediğinden çözümü birlikte olduklarını dışına itmekte buluyor. enson birlikteliği mhp'nin de akp'yi çoğaltmayıp gerilediği yaşandığında, akp sorunu kendinde değil mhp'de bulacaktır ve mhp'yi dışlayacaktır. devlet bahçeli mhp'si de bunu yaşayarak öğrenmiş olacaktır.
akp'nin kendince uydurduğu ve özlediği anayasallık olur mu; yürür mü? ne olabilir ne de yürütülebilir. türkiye'ye dayatılan düzenin geri teptiği ve geride kalacağı yaşanacaktır. akp yenianayasallıkla çözümleyici olmaktan çok uzak sorunları karmaşıklaştıran bir siyasilik olarak sürecektir.
akp'nin bugün de meydanlarda topladıklarındaki eksiklikler açıktır: akp meydanlarının kalabalığında zorlama göstericilikle cokusuzluk belirgindir. akp meydanları son bir gösteri midir? akp'nin meydanlara topladıkları, sandıklarda akp'nin beklediği oyçokluğunu getirir mi?
akp karşıtlarının, ona karşıtlıklarından öteye anlaştıkları nedir? seçimlere üç gün kala, bugün de bilmiyoruz. meydanlar coşkunlukla yaşanıyor. o gitsin akp yetsin isteniyor. sonrası diye sorgulama olanaksızdır. ilk tepki: yoksa gitmesin mi, yetmedi mi oluyor. seçim sonuçlarıyla ortaya çıkacak temel soru şu olacaktır: hangi anayasallık? değiştirilmesi istenen 1982 anayasallığı ve değişimlerini değiştirmeye yönelik adımlar mı atılacak? yoksa, varolan anayasllık kullanılarak, iktisadi dengesizlikleri düzeltmek mi öncelik kazanacak; amaçsız ve denetimsiz ulusal eğitimsizlik mi öncelik kazanır; yoksa, gerilimli ve geleneksel yapılanmasıyla yönlenmelerinden saptırılmış dış ilişkilerde düzelme mi sağlanır? bilmiyoruz. bildiğimiz, akp'nin her yaptığı yanlıştır; akp'nin her yıktığı zararlıdır anlayışıyla bir oraya bir bu yana saldırmakla güç yitmesine mi neden olunur?
anayasallık, cumhuriyet tarihinde üç aşama geçirmiştir: 1924, 1961 ve 1982 yazılımları geleneklerine mi dönülecek; yoksa, 2017'de halkoylamasından geçen ama, uygulanması bugünün parçalı oy yapılanmalarıyla parçalı toplumsallıklarında işlemez olacak anayasallık, geçici süreyle, değişik akıllarda değişik güçlerin elinde uygulanamaz kargaşalıkların temeli mi olacak? bilmiyoruz.
seçimler yolunda bildiğimiz: onun dinmeyen nefretiyle sürdürdüğü kin ve öfkesine, ondan da kinli, öfkeli bir nefret yığınağı oluştuğudur.
öyle görünüyor ki: meydanlarda toplanmalarda, ilk kez, akp'nin egemenliğini zorlayan meydan çoğunlukları ve coşkunlukları yaşandı. meydanlardaki kitleler yarın sandık sonuçlarının ilk ipuçlarıdır ama, onu durdurmanın, yeter demenin gücüne erişir mi? karamsar olmaya gerek yoktur.
seçim sonuçlarıyla ortaya çıkacak parsa toplama heveslilelerinin oldubittilerine kolay geçit verilmeyeceğini, yokyerden ortaya çıkacaklar olursa, kolayca değilse de, yine altedileceklerine güven duymalıyız.
21 haziran 2018, fort worth, texas.
seçimlerden beklentiler parça parçadır. onu ve akp'sini sonlandırmakta birleşilmişliğin ötesinde ortaklık yoktur.
akp'nin beklentisi ne olduğu açık olmayan kişiye ve yoruma özel anayasallıktır. her durumda yeniden düzenleme ve ne olursa olsun çoğunluğu koruma yanlısı akp'nin bu seçimlerden de çoğunluğunu sürdürmesi ne getirir? çok açıktır ki: yönetemezlik ilk ve tek sonuç olabilir. akp'nin karşısında çoğalmış öfkeli ve dağıtılamaz kalabalıkları akp'nin yatıştırması dünden ve bugünden çok zordur.
akp çoğunluk olsa akp karşıtlarıyla uzlaşım arar mı? aramayacağı, bugüne değin yaşanmış akp gerçekliğinin değişmez sonucudur. akp, "ittifaklar" kuruyor gibi görünse de, her "ittifak"la gerilediğinden çözümü birlikte olduklarını dışına itmekte buluyor. enson birlikteliği mhp'nin de akp'yi çoğaltmayıp gerilediği yaşandığında, akp sorunu kendinde değil mhp'de bulacaktır ve mhp'yi dışlayacaktır. devlet bahçeli mhp'si de bunu yaşayarak öğrenmiş olacaktır.
akp'nin kendince uydurduğu ve özlediği anayasallık olur mu; yürür mü? ne olabilir ne de yürütülebilir. türkiye'ye dayatılan düzenin geri teptiği ve geride kalacağı yaşanacaktır. akp yenianayasallıkla çözümleyici olmaktan çok uzak sorunları karmaşıklaştıran bir siyasilik olarak sürecektir.
akp'nin bugün de meydanlarda topladıklarındaki eksiklikler açıktır: akp meydanlarının kalabalığında zorlama göstericilikle cokusuzluk belirgindir. akp meydanları son bir gösteri midir? akp'nin meydanlara topladıkları, sandıklarda akp'nin beklediği oyçokluğunu getirir mi?
akp karşıtlarının, ona karşıtlıklarından öteye anlaştıkları nedir? seçimlere üç gün kala, bugün de bilmiyoruz. meydanlar coşkunlukla yaşanıyor. o gitsin akp yetsin isteniyor. sonrası diye sorgulama olanaksızdır. ilk tepki: yoksa gitmesin mi, yetmedi mi oluyor. seçim sonuçlarıyla ortaya çıkacak temel soru şu olacaktır: hangi anayasallık? değiştirilmesi istenen 1982 anayasallığı ve değişimlerini değiştirmeye yönelik adımlar mı atılacak? yoksa, varolan anayasllık kullanılarak, iktisadi dengesizlikleri düzeltmek mi öncelik kazanacak; amaçsız ve denetimsiz ulusal eğitimsizlik mi öncelik kazanır; yoksa, gerilimli ve geleneksel yapılanmasıyla yönlenmelerinden saptırılmış dış ilişkilerde düzelme mi sağlanır? bilmiyoruz. bildiğimiz, akp'nin her yaptığı yanlıştır; akp'nin her yıktığı zararlıdır anlayışıyla bir oraya bir bu yana saldırmakla güç yitmesine mi neden olunur?
anayasallık, cumhuriyet tarihinde üç aşama geçirmiştir: 1924, 1961 ve 1982 yazılımları geleneklerine mi dönülecek; yoksa, 2017'de halkoylamasından geçen ama, uygulanması bugünün parçalı oy yapılanmalarıyla parçalı toplumsallıklarında işlemez olacak anayasallık, geçici süreyle, değişik akıllarda değişik güçlerin elinde uygulanamaz kargaşalıkların temeli mi olacak? bilmiyoruz.
seçimler yolunda bildiğimiz: onun dinmeyen nefretiyle sürdürdüğü kin ve öfkesine, ondan da kinli, öfkeli bir nefret yığınağı oluştuğudur.
öyle görünüyor ki: meydanlarda toplanmalarda, ilk kez, akp'nin egemenliğini zorlayan meydan çoğunlukları ve coşkunlukları yaşandı. meydanlardaki kitleler yarın sandık sonuçlarının ilk ipuçlarıdır ama, onu durdurmanın, yeter demenin gücüne erişir mi? karamsar olmaya gerek yoktur.
seçim sonuçlarıyla ortaya çıkacak parsa toplama heveslilelerinin oldubittilerine kolay geçit verilmeyeceğini, yokyerden ortaya çıkacaklar olursa, kolayca değilse de, yine altedileceklerine güven duymalıyız.
21 haziran 2018, fort worth, texas.
19 Haziran 2018 Salı
24 haziran 2018 yolunda - 22. / sınırötesinin seçimlerden öncesi, seçimler sonrası.
seçimlerle değişenleri seçimler sonrası düşüneceğiz, değerlendireceğiz. seçimlerin akp'yi sarsacağını güvenle öngörürken, akp'nin bitmesinden sözetmek kolay değildir. akp sandıklarda, sokaklarda ve kendi içinde sarsıntılar yaşasa da, akp'ye sahiplenecek, akp içinden de, akp dışından da siyasi güçler olacaktır.
seçimler öncesini enaz belirleyen ya da seçimlerle enaz değişecek nedir diye sorduğumuzda yanıtımız açıktır: sınırötesindeki türkiye varlığı. türkiye, uzun yıllar ırak ve suriye içlerinde belirleyici olmasa da, vardır ve olacaktır. türkiye'nin ırak'taki ve suriye'deki varlığı, akp varlığı değildir. şöyle de söyleyebiliriz: türkiye, ırak ve suriye'de akp'yle var değildir. sonuçta, akp gerilediğinde ya da sonlandığında da türkiye'nin varlığı sınırların içine çekilmeyecektir.
akp, seçimler sonrasında önde çıkarsa karşılaşacağı en büyük sorun açıktır: abd ile rusya'nın uzlaşık olarak türkiye'nin sınırötesindeki varlığını denetleyici olmak istemeleri.
abd ile rusya karşıtlaştığı sürece türkiye ırak'ta ve suriye'de olacaktır. türkiye şu anda abd ile rusya arasındaki çelikilerden ve karşıtlıklarından yer açmaya çabalıyor. seçimler sonrasında zayıflamış akp'den bugün için beklenmeyen tek atılım kalmıştır: esad'la uzlaşık ya da birlikte yaşamayı kabullenmek. olmaz sanılan bu durum, özellikle, zayıflamış akp'nin kabulleneceği bir sonuç olabilir. seçmelerinde onca yanılgı ve bir uçtan öteki uca sallanma durumundaki akp, yaşamını sürdürmede, esad'la olmayı da seçebilir.
akp karşıtlarındaki beklenti de geçersizdir. nedir beklenilen? "millet" birlikteliği akp savaşını barışa döndürecek ya da anti-emperyalist esad'la olmayı başaracak. düşünemedikleri, anlamakta zorlandıkları ve günü geldiğinde olmazlanacakları şudur: abd ile rusya anlaşmışsa esad'la olunabilir. abd ile rusya'nın karşıtlaşmasında esad'la olmak olanaksızdır. esad'la olarak abd'ye ve rusya'ya ırak'tan, suriye'den çıkın diyecek güç konumunda değildir türkiye.
nasıl ki, akp, türkiye'nin çıkarlarını abd ile rusya'nın karşıtlaşma çatlaklarından ilerleyerek suriye'de rusya'yla, ırak'ta abd'yle oluyorsa; yarın akp dışındaki iktidar bileşimleri de abd rusya uzlaşmazlıklarında esad'la olunmalıdırı dayatamaz.
türkiye'de barış diyen, barışçılık oynayan çok küçük bir azınlığın iktidarı belirlemesi de, düşledikleri barışçılıklarını geçerli kılmaları düşünülemez.
sanıldığı ve söylenegeldiği gibi, türkiye'nin ırak içlerinde kandil yönünde ilerlemesi de, akp'nin seçim oyunu ve yanıltmacası değildir. türkiye'nin kandil yönünde ilerlemesi "millet" birlikteliğinin de ortak ve değişmez hedefidir. chp'nin içinde, akp savaşçılığı karşıtlığı benzeri liberallerin varlığı, chp'nin belirleyiciliği değildir.
seçim alanlarında, kısıtlı ve denetimli basın ve kitle iletişim ortamlarında enaz konuşulan ya da konuşulmuş konu olan türkiye'nin ırak ve suriye içlerindeki varlığı seçimlerle gündemin belirleyicisi konumunu sürdürecektir.
bunları bugünden öngörmek, akp'nin 2003'en bu yana, türkiye'yi ırak ve suriye'de tutmasında doğru ve geçerli siyasetlerde başarılı olduğunun söylenmesi değildir. akp'nin, türkiye'nin güvenlik siyasetlerini değiştirmekte başarılı olmadığını, türkiye'nin güvenliğinin akp siyasetlerini aşan temel gerçeklikleri olduğunu bilmenin gereğidir.
25 haziran'la siyasette yaşanacak değişimlerin değiştiremeyeceği gerçeklikleri görmeden düşler ve beklentiler boşunadır.
19 haziran 2018, college station, texas.
seçimler öncesini enaz belirleyen ya da seçimlerle enaz değişecek nedir diye sorduğumuzda yanıtımız açıktır: sınırötesindeki türkiye varlığı. türkiye, uzun yıllar ırak ve suriye içlerinde belirleyici olmasa da, vardır ve olacaktır. türkiye'nin ırak'taki ve suriye'deki varlığı, akp varlığı değildir. şöyle de söyleyebiliriz: türkiye, ırak ve suriye'de akp'yle var değildir. sonuçta, akp gerilediğinde ya da sonlandığında da türkiye'nin varlığı sınırların içine çekilmeyecektir.
akp, seçimler sonrasında önde çıkarsa karşılaşacağı en büyük sorun açıktır: abd ile rusya'nın uzlaşık olarak türkiye'nin sınırötesindeki varlığını denetleyici olmak istemeleri.
abd ile rusya karşıtlaştığı sürece türkiye ırak'ta ve suriye'de olacaktır. türkiye şu anda abd ile rusya arasındaki çelikilerden ve karşıtlıklarından yer açmaya çabalıyor. seçimler sonrasında zayıflamış akp'den bugün için beklenmeyen tek atılım kalmıştır: esad'la uzlaşık ya da birlikte yaşamayı kabullenmek. olmaz sanılan bu durum, özellikle, zayıflamış akp'nin kabulleneceği bir sonuç olabilir. seçmelerinde onca yanılgı ve bir uçtan öteki uca sallanma durumundaki akp, yaşamını sürdürmede, esad'la olmayı da seçebilir.
akp karşıtlarındaki beklenti de geçersizdir. nedir beklenilen? "millet" birlikteliği akp savaşını barışa döndürecek ya da anti-emperyalist esad'la olmayı başaracak. düşünemedikleri, anlamakta zorlandıkları ve günü geldiğinde olmazlanacakları şudur: abd ile rusya anlaşmışsa esad'la olunabilir. abd ile rusya'nın karşıtlaşmasında esad'la olmak olanaksızdır. esad'la olarak abd'ye ve rusya'ya ırak'tan, suriye'den çıkın diyecek güç konumunda değildir türkiye.
nasıl ki, akp, türkiye'nin çıkarlarını abd ile rusya'nın karşıtlaşma çatlaklarından ilerleyerek suriye'de rusya'yla, ırak'ta abd'yle oluyorsa; yarın akp dışındaki iktidar bileşimleri de abd rusya uzlaşmazlıklarında esad'la olunmalıdırı dayatamaz.
türkiye'de barış diyen, barışçılık oynayan çok küçük bir azınlığın iktidarı belirlemesi de, düşledikleri barışçılıklarını geçerli kılmaları düşünülemez.
sanıldığı ve söylenegeldiği gibi, türkiye'nin ırak içlerinde kandil yönünde ilerlemesi de, akp'nin seçim oyunu ve yanıltmacası değildir. türkiye'nin kandil yönünde ilerlemesi "millet" birlikteliğinin de ortak ve değişmez hedefidir. chp'nin içinde, akp savaşçılığı karşıtlığı benzeri liberallerin varlığı, chp'nin belirleyiciliği değildir.
seçim alanlarında, kısıtlı ve denetimli basın ve kitle iletişim ortamlarında enaz konuşulan ya da konuşulmuş konu olan türkiye'nin ırak ve suriye içlerindeki varlığı seçimlerle gündemin belirleyicisi konumunu sürdürecektir.
bunları bugünden öngörmek, akp'nin 2003'en bu yana, türkiye'yi ırak ve suriye'de tutmasında doğru ve geçerli siyasetlerde başarılı olduğunun söylenmesi değildir. akp'nin, türkiye'nin güvenlik siyasetlerini değiştirmekte başarılı olmadığını, türkiye'nin güvenliğinin akp siyasetlerini aşan temel gerçeklikleri olduğunu bilmenin gereğidir.
25 haziran'la siyasette yaşanacak değişimlerin değiştiremeyeceği gerçeklikleri görmeden düşler ve beklentiler boşunadır.
19 haziran 2018, college station, texas.
18 Haziran 2018 Pazartesi
24 haziran 2018 yolunda - 21. / seçimlerden beklenenler.
sandıkların belirlemediğini sokaklar belirleyemez. seçimlerle yükselen umutlanma/iyimserlik seçimler yaklaştıkça yeniden olumsuz yönde gerileme gösterisinde.
akp'nin istediği bliniyor: cumhurbaşkanlığı akp'nin olsun ve tbmm'de akp belirleyici güç olsun. ya olmazsa hazırlığı nedir bilinmiyor. neden akp olsuna akp'nin verdiği yanıt kısaca: çok işler yaptık; yaptıklarımız yapacaklarımızın güvencesidir. yapılanları önemsiyorlar ve kalıcı olduğunu varsayıyorlar.
akp'nin, akp karşıtlarına, bir türlü dinmeyen nefret ve öfkeleri, akp'yi yaşatan ve sürdüren oluyor. akp'yi yaşatan ve sürdüren öfke durduran ve bitiren de olacaktırı anlamak yanlısı akpliler az ya da önde görünmüyorlar.
akp karşıtları da ilk günden ya da sonradan katılanlar olarak ikili görünümdeler. başlangıçta akp'li olmayıp da akp'den umudu ve umarı olanların pekçoğu 2011 sonrasında öfke ve nefret kümesindeler. özellikle 2013'te gezi'nin yaşanması ve gezi'yle akp'nin tepesinde depreşen dinmez nefret ve öfke de akp'den kopmanın gerekeçeleri olarak sunuluyor.
akp'ye hep karşı olanlarla akp'ye sonradan karşı olanların nefret ve öfkeleri türkiye'ye gezi'den öteye 7 haziran'ı da yaşattılar. 7 haziran 2015'te akp'ye nefret ve öfkeden öteye ortaklığı ve birlikteliği olmayanları akp 1 kasım'la geriletti. iki yıl sonra 2017'de ise yeniden, 7 haziran'a yakın tepkisellik, akp'nin özlediği, cumhuriyet'in kuruluşunu istediğince yönlendirmede kalıcılığa hayır dedi.
çok açıktır ki: 24 haziran'dan beklentiler her siyasilikte değişiktir. burası açık olmasından öteye doğaldır. ayrı ayrı dört parçalı siyasetin ayrılıklarını biliyoruz. dört parçalı siyaseti üçe indirgeyen akp-mhp birlikteliğinin kalıcılığı tartışmalıdır. sonunda akp'nin, mhp'yle hiç olmamışçasına ya da mhp'nin akp'ye katkılarını yoksayarcasına siyasetler geliştireceği açıktır. birbirine "mecbur" birliktelik olan akp-mhp'nin ikisini de büyütmeyeceği açıktır. küçülen ya da beklediği artışı kazanamayan akp de, mhp de beklentilerinde gerçeklenmeyeni ötekisinden bilecektir. eksikliği kendinde değil de ötekisinde arama da akp-mhp birlikteliğini bitirici olacaktır. birliktelik nasıl ve nerede kopacak belirsizdir ama akp-mhp birlikteliği kopacaktır. nasılını bilemeyeceğimiz o kopuş yaşandığında daha açıklayıcı değerlendirmeler yapmak zor olmayacaktır.
akp-mhp birlikteliği ikisini birden büyütmeyeceği açıktır ama, ikisinin de küçülmesi yaşanır mı? akp'nin de, mhp'in de küçülmesi birlikteliğin sürmesini sürekli kılar mı? akp ile mhp'nin birlikte küçülmelerinin sonucu ayrılık olmayabilir; birbirine yakınlaşmayı daha zorunlu dayatabilir.
akp karşıtlarında birbirlerine karşı çok açıktan karşıtlaşma ya da birbirini düzeltme yaşanmadı. ençok, meral akşener'in kendi adaylığında diretmesi dışında ayrı ayrı dayanışmada birliktelik korundu. bu birlikteliğin geleceği olur mu? seçim sonuçları "millet"i daha yakınlaştırır mı; yoksa, tümden uzaklaştırır mı? seçimler yaşanmadan söylenenler önyargıların yinelenmesi olur.
24 haziran akşamı sonuçları, akp-mhp birlikteliğinin geleceğini belirleyeceği gibi chp-ip-sp birlikteliğinin de geleceğini açıklayıcı olacaktır. geriye hdp kalıyor. seçim sonuçlarıyla akp karşıtlığında öfke ve nefretin bir odağı olan hdp "millet"in destekleyicisi olur mu? hdp'nin geleceği kendi tabanından aldığı oydan çok, akp yanına yeniden yaklaşır mı? yoksa, akp-hdp birlikteliği yeniden onulmaz yara mı almıştır? fesatla yaklaşmanın dışında söylenecekler azdır bugünden.
akp-mhp'nin bir beklentisi de chp'yi hdp ile birlikte göstermek idi. bunu orta yerde yapıyor akp ama, getirisi nedir? akp chp'yi hdp'ye itierken hdp'den seçim sonrasında da beklentisi olmadığını gösteriyor. chp'yi hdp'yle görüp göstermekten akp'nin getirisi ne olabilir? akp'nin hdp'den beklentisi olmadığını gösteren bu akp-hdp karşıtlığının seçimler sonrası da yararcı/fırsatçı dayatmalarda da sözkonusu olmayacağını düşünmeliyiz.
chp'nin hdp'yle olmaması değişir mi? hdpliler chp'yle olmayı köprüden geçmeye benzettiklerinden o birlikteliğin olmayışından öteye olmayacağını da gösterir.
ne olabilir? akp'de hdp'yle olmayı isteyenler akp'yi zorlar. akp'yle olmak yanlısı hdp'li olanlar akp'ye katılmazlar ama, hdp'yi parçalayıcı ayrılığı zorlamayı üstlenebilirler. benzeri biçimde, hdp'yle olmak olmamak konusunda chp'nin içinde seçimlerle ortaya çıkacak yeraltından süregiden bir karşıtlık var. seçimlerle chp'yi eleştirmeyi birincil yapacak hdpliler seçim sonrasının ilk değerlendirmelerine önemli veriler sunacaktır. chp içinde de: hdp'yle neden olunmadı sorgulamasını yapacaklar, seçimde ortaya çıkanı tek nedene indirgemeci olarak, anında ortaya çıkacaklardır.
akp yanında seçimlerle chp-hdp karşıtlaşması bekleyenler mi kazanır? seçimlerle akp-mhp birlikteliğinin kopacağını bekleyenler mi kazanır?
18 haziran 2018, college station, texas.
akp'nin istediği bliniyor: cumhurbaşkanlığı akp'nin olsun ve tbmm'de akp belirleyici güç olsun. ya olmazsa hazırlığı nedir bilinmiyor. neden akp olsuna akp'nin verdiği yanıt kısaca: çok işler yaptık; yaptıklarımız yapacaklarımızın güvencesidir. yapılanları önemsiyorlar ve kalıcı olduğunu varsayıyorlar.
akp'nin, akp karşıtlarına, bir türlü dinmeyen nefret ve öfkeleri, akp'yi yaşatan ve sürdüren oluyor. akp'yi yaşatan ve sürdüren öfke durduran ve bitiren de olacaktırı anlamak yanlısı akpliler az ya da önde görünmüyorlar.
akp karşıtları da ilk günden ya da sonradan katılanlar olarak ikili görünümdeler. başlangıçta akp'li olmayıp da akp'den umudu ve umarı olanların pekçoğu 2011 sonrasında öfke ve nefret kümesindeler. özellikle 2013'te gezi'nin yaşanması ve gezi'yle akp'nin tepesinde depreşen dinmez nefret ve öfke de akp'den kopmanın gerekeçeleri olarak sunuluyor.
akp'ye hep karşı olanlarla akp'ye sonradan karşı olanların nefret ve öfkeleri türkiye'ye gezi'den öteye 7 haziran'ı da yaşattılar. 7 haziran 2015'te akp'ye nefret ve öfkeden öteye ortaklığı ve birlikteliği olmayanları akp 1 kasım'la geriletti. iki yıl sonra 2017'de ise yeniden, 7 haziran'a yakın tepkisellik, akp'nin özlediği, cumhuriyet'in kuruluşunu istediğince yönlendirmede kalıcılığa hayır dedi.
çok açıktır ki: 24 haziran'dan beklentiler her siyasilikte değişiktir. burası açık olmasından öteye doğaldır. ayrı ayrı dört parçalı siyasetin ayrılıklarını biliyoruz. dört parçalı siyaseti üçe indirgeyen akp-mhp birlikteliğinin kalıcılığı tartışmalıdır. sonunda akp'nin, mhp'yle hiç olmamışçasına ya da mhp'nin akp'ye katkılarını yoksayarcasına siyasetler geliştireceği açıktır. birbirine "mecbur" birliktelik olan akp-mhp'nin ikisini de büyütmeyeceği açıktır. küçülen ya da beklediği artışı kazanamayan akp de, mhp de beklentilerinde gerçeklenmeyeni ötekisinden bilecektir. eksikliği kendinde değil de ötekisinde arama da akp-mhp birlikteliğini bitirici olacaktır. birliktelik nasıl ve nerede kopacak belirsizdir ama akp-mhp birlikteliği kopacaktır. nasılını bilemeyeceğimiz o kopuş yaşandığında daha açıklayıcı değerlendirmeler yapmak zor olmayacaktır.
akp-mhp birlikteliği ikisini birden büyütmeyeceği açıktır ama, ikisinin de küçülmesi yaşanır mı? akp'nin de, mhp'in de küçülmesi birlikteliğin sürmesini sürekli kılar mı? akp ile mhp'nin birlikte küçülmelerinin sonucu ayrılık olmayabilir; birbirine yakınlaşmayı daha zorunlu dayatabilir.
akp karşıtlarında birbirlerine karşı çok açıktan karşıtlaşma ya da birbirini düzeltme yaşanmadı. ençok, meral akşener'in kendi adaylığında diretmesi dışında ayrı ayrı dayanışmada birliktelik korundu. bu birlikteliğin geleceği olur mu? seçim sonuçları "millet"i daha yakınlaştırır mı; yoksa, tümden uzaklaştırır mı? seçimler yaşanmadan söylenenler önyargıların yinelenmesi olur.
24 haziran akşamı sonuçları, akp-mhp birlikteliğinin geleceğini belirleyeceği gibi chp-ip-sp birlikteliğinin de geleceğini açıklayıcı olacaktır. geriye hdp kalıyor. seçim sonuçlarıyla akp karşıtlığında öfke ve nefretin bir odağı olan hdp "millet"in destekleyicisi olur mu? hdp'nin geleceği kendi tabanından aldığı oydan çok, akp yanına yeniden yaklaşır mı? yoksa, akp-hdp birlikteliği yeniden onulmaz yara mı almıştır? fesatla yaklaşmanın dışında söylenecekler azdır bugünden.
akp-mhp'nin bir beklentisi de chp'yi hdp ile birlikte göstermek idi. bunu orta yerde yapıyor akp ama, getirisi nedir? akp chp'yi hdp'ye itierken hdp'den seçim sonrasında da beklentisi olmadığını gösteriyor. chp'yi hdp'yle görüp göstermekten akp'nin getirisi ne olabilir? akp'nin hdp'den beklentisi olmadığını gösteren bu akp-hdp karşıtlığının seçimler sonrası da yararcı/fırsatçı dayatmalarda da sözkonusu olmayacağını düşünmeliyiz.
chp'nin hdp'yle olmaması değişir mi? hdpliler chp'yle olmayı köprüden geçmeye benzettiklerinden o birlikteliğin olmayışından öteye olmayacağını da gösterir.
ne olabilir? akp'de hdp'yle olmayı isteyenler akp'yi zorlar. akp'yle olmak yanlısı hdp'li olanlar akp'ye katılmazlar ama, hdp'yi parçalayıcı ayrılığı zorlamayı üstlenebilirler. benzeri biçimde, hdp'yle olmak olmamak konusunda chp'nin içinde seçimlerle ortaya çıkacak yeraltından süregiden bir karşıtlık var. seçimlerle chp'yi eleştirmeyi birincil yapacak hdpliler seçim sonrasının ilk değerlendirmelerine önemli veriler sunacaktır. chp içinde de: hdp'yle neden olunmadı sorgulamasını yapacaklar, seçimde ortaya çıkanı tek nedene indirgemeci olarak, anında ortaya çıkacaklardır.
akp yanında seçimlerle chp-hdp karşıtlaşması bekleyenler mi kazanır? seçimlerle akp-mhp birlikteliğinin kopacağını bekleyenler mi kazanır?
18 haziran 2018, college station, texas.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)