gün bir değil, günlerden birgün.

birgün daha akp'nin özlediği gün olarak yaşandı. akp bugünü, gün bir sayıyor. akp karşıtlarıysa günlerden birgün diye sayacaklar. 

bugüne nereden geldik ya da nasıl oldu da geldik uzun öyküdür. somut olanı: bugünü yaşadık ve bugünden sonrası için güvenimiz sarsılmadan yürüyebilme gücü nasıl oluşur?

akp birleşikliğini korudu ve akp karşıtları birleşikliklerini sağlayamadı. durum budur.

akp, bugün, kendini de yoksayan bir eylemin içinde, onun sözünü bekler durumu kabullendi. bundan sonrasında da, her sorgulamada: öncesine mi dönelim; öncesi mi iyiydi diyerek korkatacaktır akp.

akp'yle özgürleşenler, çoğunluklarını kullanımda, tökezlendikçe, tepkileri ne olacaktır? akp'yi de, türkiye'yi de belirleyecek, akp'nin içinden doğacak çelişkiler ve karşıtlıklar açığa çıkar mı? akp'nin içindeki çelişkiler ve karşıtlıklar, akp'nin geldiği bugünü geriye çevirmez. akp yaşayacağı çelişkilerle ve karşıtlıklarla bugünün de sonrasını isteyecektir.

akp karşıtlığından umutlanma ve iyimser bekleyiş, 24 haziran sonuçlarıyla bitti. 24 haziran seçimleri sonuçlarıyla bitenin 9 temmuz 1961'le başlayan değil de, 29 ekim 1923'ü de kapsadığını düşününler de var.

doğal olarak, ne 29 ekim 1923, ne de 9 temmuz 1961 sonlanmadı. özellikle 9 temmuz 1961 düzenini ilk gününden benimsemeyenler, önce o düzeni sonlandırmakta önemli bir kazanımdalar. bir sonrasının da: 29 ekim 1923'ü sonlandırmak olduğu düşüncesi bugünle başlayanın varacağı kazanım olur mu? hedef odur akp için.

akp'nin durmaksızın kullandığı "khk" gücü nedendir? 

bir yandan, yakında kalkacaktır denilen "ohal" düzenine yaslanarak baskıcı düzeni süreklileştirme çabaları; bir yandan da kaldırılacak yanıltmacası.

şurası açık: akp, kendi kitleselliğini dağıtmamak uğrunaç baskıcı düzeni gevşetmeyecektir. bu durum, akp karşıtlarının yaşadıklarından da baskıcı bir düzende, dirençlerini mi arttırır; yoksa, beklenmedik çözülme ve dağılma mı yaşanır? türkiye'nin bundan sonrasında akp karşıtlarının dirençle dağılma aralığında ne yanda duracaklarıç akp'nin baskıcılıktaki şiddetini belirleyecektir.

akp'nin, hiçbir zaman kabullenmeyeceği de şu olacaktır: akp karşıtlarının dağılması, akp birleşikliğinin kenetlenmesini getirmez. akp içindeki ayrımların özgürleşmesiç akp karşıtlarının zayıflamasıyla eşleniktir. akp karşıtları dirençli oldukları sürece, akp kendi içindeki tartışmaları bastırıcı olur.

akp için ikili durumun değişmesi zordur: akp içindeki baskı da, akp karşıtlarını bastırma da bundan sonrasının dinmeyecek siyasetleridir.

sorun: tbmm'nin nasıl işleyeceğidir. tbmm'de tartışmaları onun siyasi konumu nasıl bitirici olabilir? olamadıkça, cumhurbaşkanının bakanlar kurulu dedikleri kurumun içine kapanmakla yürütmenin yapabileceği çok olmaz. öyle görünüyor ki: bakanlar kurulu cumhurbaşkanının iş yürütücüsü konumunda olacaktır. kurum olarak önemi ya da değeri olursa tbmm'ye mi yaklaşır; yoksa, cumhurbaşkanına mı? görünürde, bakanların, cumhurbaşkanıyla birlikte olacakları istenmektedir. ya olmazsa? atamayla gelen atılarak gider. eğer ki, bakanlar kurul olarak çalışır ve siyasi işlevde olursa, denetlenmesi de, yönlendirilmesi de zor olacaktır.

cumhurbaşkanı tbmm'den tümden kopmuştur. akp başkanı olması ya da tbmm'de akp çoğunluğu olması, durumu değiştirmeyecektir. tbmm'de, tbmm dışından özlenen yasalar gerçeklenmezse ya da sürüncemede kalırsa cumhurbaşkanı tbmm'ye gelip başkanlık mı yapacaktır? bakanlarla karşıtlaşmanın çözümü vardır; tbmm'de akp'nin kendi milletvekilleriyle karşıtlaşmada çözümü yoktur. bir sonraki seçime değin boşol diyemezsin.

bundan sonrasında, akp için, tbmm'ye karşı iki yeni istem gelişecektir: 1. üye sayısını aza indirmek; 2. tbmm'nin de gereğinde cumhurbaşkanını başkanı olarak kullanmak. o durum da, bugünden konu edinilmemiş yeni anayasallığın önemli buhranı olacaktır. sorunu, bakanlar kurulunun siyasilikten arınması sayanlar, azaltılmış bakanlar kurulunu atamayla tbmm'den koparanlar, yarın bakanlar kurulunda da, tbmm'de büyük buhranlar yaşayacaklardır.

akp karşıtlarına baskı uygulamak sorunludur ama, olabilirliği, onca zor değildir. bakanlar kurulunda baskı uygulamak, tbmm'yi denetlemek ve yönlendirmek sorunlarında, buhranı yeniden düzen değişikliğine gitmekle çözmek, onca kolay olmayacaktır. 

2002'den bu yana onlar yaptırmıyorlar işledi; bundan sonrasında, işlemeyenin sorumlusu akp olacaktır.

9 temmuz 2018, college station, texas.

24 haziran seçimleri - 7. / akp-mhp ve bir de bbp'nin türkiye'si bilinmezliğine başlarken.

seçimden çıkan önemli sonuçlar çoktur. akp'nin günümüzün "milliyetçi cephe"si olarak bundan sonrasında ilerlemesi ne güne değindir ya da nasıl sonuçlanır. öncesi ve benzeri olmadığından ne söylense önyargılı beklentilerdir.

bundan sonrasında akp anayasa budur; anayasallık budur diye ilerleyecektir. yazılı anayasa ya da geleneksel anayasallık  yürürlüktedir ama, yeni bir yorumla kıyıya bırakılmıştır. bu cephe duruncaya ya da tükeninceye akp'nin dediği anayasallığa göre süregidilecektir türkiye'de. yaşanacak türkiye geleneksel anayasallıkta çözülmeyen ne çözülür ya da yeni ne sorunlar türkiye'nin önüne yığılır bilen yoktur.

tek bilebildiğimiz: bizim dediğimiz anayasadır, yasadır, düzendir diyen bir cephenin yürümeyi sürdüreceğidir.

yeni düzen dedikleri "yukarıdan aşağıya" yönetimde direnenler nasıl oluşur; kimler olur bilinmezdir. öyle görünüyor ki: akp'nin içinden sorgulama ve olmaz diyenler ortaya çıkmadığı sürece, uygulamada ilerlemeden geriye dönüş olmayacaktır. akp dönüşü olmayan yoldadır.

türkiye'nin içinde "sermaye" değiş tokuşu ve sahiplenmede el değiştirmesi nasıl güçler oluşturur ya da kimler ne oluyoruz; bu da nereden çıktı derler? bugünden bilinmeyendir. yaşadıkça değerlendireceğiz.

türkiye'nin içinde sermaye sahiplenmesindeki değişimlerin üretimi nasıl etkileyeceğini kestirmek zordur. üretim azalırsa, paylaşım ve bölüşüm karşıtlıkları da kaçınılmazdır. üretim sürdükçe ve bugünden öngörülmeyen artışlar yaşanırsaç sermaye sahiplenmesinde değişim çok daha etkinleşir. toplumsal tepkiler yaşanırsa, zoryönetim egemenliğini zorbalıkla sürdürmekten çekinmez.

türkiye'nin yeni düzeni iye başlatılan düzenin en kolay davranma alanı dış siyaset olacaktır. önümüz ve çevremiz dağ gibi sorunlarla kuşatılmıştır.

görünürde, abd, ab ve rusya vardır. bu üçlünün kendi içinde uyumlulukları ya da uyumsuzlukları belirleyici olacaktır. abd ile ab arasında giderek artacak karşıtlaşmalarda; abd ile rusya karşıtlaşmalarında, hep doğru yerde ve hep kazanan olmak istenendir ama, çok zordur.

yakın çevremizde tahran, bağdat ve şam öncelikli olacaktır. onların ötesindeki riyad, kahire ve tel aviv, türkiye'nin güvenlik çıkarlarına uyumlu nasıl uzlaştırılabilir? sanılıyor ki, eski düzen denilen cumhuriyet'in geleneksel düzeni elverişli değildi. şimdi kazanılan bilinmez güçle, kolayca ve hızla, edilgin("pasif") ve korkak siyaset, korkusuz ve küçültücü değil de, büyüten, genişleten bir gelecek öngörüsi başarılı olacaktır. bundan korkan, akp karşıtları diye genellediğimiz cephe, ise kaba deyişle "evdeki bulgurdan olmayalım"dan öteye "ava giden avlanır" dağınıklığında donmuş durumda.

somutta söylersek: nato ekseninden ve korumasından uzaklaşmayalım bir ve de esad'ı suriye'de güç sayalım iki anlayışından öteye esneklik düşünülebilmiş değil. daha da açık söylersek: istemeyiz; siz yaparsanız yanlış yaparsınız varsayımındadır akp karşıtlığı.

akp'nin ilk amacı tbmm'yi ikincil yapmaktır ve anayasallığı, tbmm'den kaynaklanan güç değil deç tbmm'ye dayatılan olarak görmektedir. ortada tbmm olması değil egemenliğin ulus adına tbmm'den kaynaklanıp kaynaklanmadığının belirleyiciliğine akp karşı durmuştur. akp, seçim kazandıkça, akp çoğunluk oldukça, tbmm gücünü hep ayakbağı ve önünden kaldırılası saymıştır. gelinen noktadaç sayıları da artanç tbmm'nin akp karşısına diklenme gücü oluşuncaya bu düzen arayışı durmayacaktır.

akp bundan sonrası yapacaklarında hem akp'yi, hem de türkiye'yi bilinmezliklere taşımakta yeterince güçlü müdür? bilmiyoruz. bildiğimizç her güce karşı güç tepkisinin yaşanacağıdır. akp içinden değilse, akp dışından akp'ye direnecek güç oluşumuç akp'nin yeni düzeninde de aşılmaz dağ gibi önünde yükselecektir.  

4 temmuz 2018, college station, texas.

24 haziran seçimleri - 6. / ince, kılıçdaroğlu, chp ve türkiye.

24 haziran seçimlerinde olanları ve olmayanları aptallar-çaldılar kolaycılığının bir sonrasını görmek, chp için de, türkiye için de belirleyici olacaktır.

muharrem ince, 24 haziran seçimlerinden kalıcı az sayıdaki değişimlerden biridir. daha da öteye giderek, 24 haziran sonrasında da siyasi yaşamını sürdürdükçe, ileride, seçimlerin bir sonucu değil, birinci ya da en önemli sonucu da olabilir.

türkiye'nin siyasi geleneklerinde, siyasi olarak karşıtlaşıp da birlikte çalışma örneği yok denecek düzeydedir. her karşıtlığın sonucunda birisi partiden ayrılır ya da kendi partisini kurmaya yönelir. 1965'ten sonraki chp'de ecevit kabarışı turhan feyzioğlu'nu chp dışına itmiştir. özünde siyasi incelik ve kişisel esneklik olarak en yumuşak, uyumlu olabilecek iki kişi siyasi olarak birlikte olamadılar; olmadılar. sonrasında, 1972'de ecevit inönü ile son karşıtlaşmasında da, inönü chp'den ayrıldı. ayrıca, inönü'yle birlikte olan kemal satır da ayrılıp kendi partisini denedi. 1980 sarsıntısı sonrası ecevit de dönmemecesine chp'den ayrıldı.

öteki partileri ve daha eskileri, en yenileri bu noktada atlıyorum.

ince ve kılçdaroğlu birlikte chp'de olacaklar mı? ince de bilemez bugünden, kılçdaroğlu da. çok açıktır ki, kılıçdaroğlu'nun cumhurbaşkanı adayı olmamasiyle kılıçdaroğlu siyasi yaşamını chp'de noktalamıştır. sanıldığı, gösterildiği ya da ucuzcu kılıçdaroğlu övgüsüyle karşılanan ince'nin adaylığı ince'nin gücündendi ve kılıçdaroğlu'nun sonuncu seçimiydi. ince'yi aday göstermekte chp'nin gecikmesi saklanamayan ve üstü örtülemeyecek gerçeklikti. seçim sonrasında, muharrem ince de kamuda, eleştirel olarak bu gecikmeyi açıkladı. kılıçdaroğlu'nun yanıtını bilmiyoruz ve belki de hiç bilemeyeceğiz.

şurası açıktı: kılçdaroğlu kendini aday olarak ortaya sürmediği sürece, ince dışındaki her adaya karşı yirmi chp'li imzasıyla aday olurdu ince. şimdi seçimden sonra olacaklar o zaman yaşanırdı başlangıç olarak.

geriye gidip de bunları yinelemenin de, eşelemenin de yararı kalmamıştır. nasıl ki, geçmişte inönü'yü bırakıp ecevit'le olanlar yaşanmışsa; gün gelip de, ecevit'le olmayıp da ecevit'leç ecevit'siz albaştan yapılmışsa; deniz baykal'la olanlar tümden değilse de, zamanla, kılçdaroğlu'yla olmuşsa; yakında, kılçdaroğlu'ndan ince'ye kayma olacaktır. ya olmazsa? ince chp dışıdır ve bilinmez ama, günümüzün küresel gerçekliğinde, fransa'da, yunanistan'da, meksika'da olanların benzeri yaşanabilir. oralarda da tarihsel kökenleri derin ve yaygın "pri" ya da "pasok" benzeri chp yeniden küçülür. kılıçdaroğlu'nun, chp'yi büyütemeyeceği, ilk gününden biliniyordu ama, kabullenilmedi. bugün chp'nin tek bilineni kılıçdaroğlu ile chp'nin küçüleceğidir. kılıçdaroğlu, chp'de başkanlıkta dirense ve gelen kurultay'da kazansa da, chp'nin küçülme eğilimini değiştirecek güç kalmamıştır.

ince, chp'yi yönetmeyi isteyecektir ve chp'yi yönetme gücünü de kazanabilir. önemli olan: chp'deki bu oluşumda ince'nin chp'yi yönetme gücüne erişmesinden çok, o süreçte, nasıl bir parti işleyişi ve nasıl bir chp olacağıdır. ince için chp içinde olmak öncelikli olacaktır. ince chp içinde de, chp dışında da siyasi bir güçtür. chp içinden ince'ye direnç olur ama aşılmaz değildir. ola ki, ince'ye chp içinde güçlü bir direniş olursa, ince chp dışında da chp'den daha güçlü sürecektir. chp'de ince'ye direnenler olur da kazanmayı da başarırlarsa hem kendi sonlarını, hem de chp'nin güçsüzleşmesini durduramazlar.

chp için seçme açıktır. gelişim nasıl olur bugünden öngörmek yanlıştır.

ince için tehlikeler yok mu? ince için de zorludur bundan sonrasındaki yürüyüş. ilk zorluk: dün kılçdaroğlu ile olup da, ince'nin geleceğinde ikbal görüp ince'nin yanına ilkesiz doluşacaklar çok olur. ikinci zorluk da şudur: kılıçdaroğlu'nun, chp'de yaşamı uzadıkça, yaşamak uğruna, chp'de yenilik diye zorladığı siyasetlere direnenlerin de kolayca ince'nin çevresinde yığılmaları sorunudur. bu iki zorluğa da, ince'nin zayıflık göstermemesi zordur ve ikisinden de yararlanmasında önünü tıkaması oluşur.

ince için amaç açıktır: chp'den öteye çekiiciliği yaratabilmek. bu da en zorlusudur ve en bilinmezidir. türkiye'nin donmuş siyasiliğini parçalayacak ve türkiye'de siyasi donmuşuğu eritecek bir siyasi canlanmada ince'nin önderliği ve başarısı istenendir.

3 temmuz 2018, college station, texas.