9 temmuz 1961'de türkiye cumhuriyeti köklü bir değişim gerçekledi: 1961 anayasası yüzde 61,7 çoğunlukla halkoyundan "evet" oyu aldı. 1961 anayasası, onca değişikliğe ve 16 nisan halkoylamasıyla, neredeyse, tümüyle yadsınmasına karşın, türkiye'nin belleğinde, 1924 anayasası gücünde etkinliğini sürdürmektedir.
9 temmuz 2017'de, kemal kılıçdaroğlu'nun başını çektiği barışçıl "adalet yürüyüşü" katlıanları tümüyle 1961 anayasası yanlısıdır.
1961'i yıkıcı siyasi gücün başatı "adalet partisi" idi. 1960'da önce dp'yle yozlaşan ve sonunda da, "27 mayıs ihtilâli"yle sonlanmış demokrasi, 9 temmuz 1961'le siyaseti kısıtlama kurum ve kurallarıyla türkiye cumhuriyeti'nin belirleyici anayasallığı oldu. 1924 anayasası 36 yıl yürürlükte kaldı ve 1961 anayasası'nın tümden yıkımı 55 yılı buldu. çok açıktır ki, 1961 anayasası, 1924 anayasası'nı tümden yadsıyan bir anayasa değildir. türkiye cumhuriyeti'nin kurtuluş ve kuruluşunun sürekliliğini amaçlamış 1924 anayasası'nın, 1961 koşullarının ortamında demokrasiyle uyumlulaştırılması gereğinin getirdiği sonuçtur 1961 anyasası.
16 nisan 2017'de oylanan anayasa ise, 1961'i tümden yoksayarken, 1924'ü de birgün yokedici amaçla düşünülmüştür.
15 haziran ile 9 temmuz arasında "adalet" amacıyla yaşanan yürüyüş bugün "hak, hukuk, adalet" coşkusu ve öfkesiyle yaşanmıştır.
9 temmuz 2017'yi nasıl algılamalıyız? 1961'de de "adalet" 2017'de "adalet" istemi ve karşıtlığı nedir? 1961 adaletçileri ile 2017 adaletçileri nerede uzlaşır? daha da büyük soru "uzlaşım" yaşanır mı?
uzlaşmazlık "içsavaş" durumunun süregitmesi olacaktır. "uzlaşmazlık"ta öteki uç olan akp yönetimi "adalet" istemine direncinde çözülür mü? akp'nin çözülmediği durumu, içsavaşın sürekliliği olarak görmeliyiz. içsavaşlardan ülkelerin, toplumların yitirdikleri tarihsel gerçekliktir. uzak tarihi, biran için uzakta tutarken, 1989 sonrası yakın tarihte yaşadığımız içsavaşların getirdikleri ortadadır: "büyük sırbistan" derken paramparça olan ve devletçiklere ayrışmış yugoslavya ile ırak ve suriye örnekleri yaşanan acılardır.
musul'da, ışid direncinin kırılmasıyla ırak bayrağının bağdat'tan musul'a dikilmesi de, 9 temmuz 2017'de yaşandı. son olarak rakka'dan ışid'in direncinin sonlanmasıyla rakka'da da şam'dan suriye bayrağı getirilip dikilecektir. ırak ve suriye onlarca yılda içsavaşın acılarını sonlandırmakla yaşayacaklardır. yemen'de suudiler'in sürdürdüğü içsavaştan da sonunda yemen'de suudilar'in bayrağı yükselmeyecektir.
9 temmuz'da 2017'de maltepe'de "hak, hukuk, adalet" coşkusu, 15 temmuz 2017'de utancın yıldönümünde öfkeyle tepki gösterisi olarak yaşanacaktır. iki karşıt gücün çatışmasından kazanan olmaz. sonunda, uzlaşımı getirecek güç nasıl oluşur yarının bilinmeyenidir.
1961'de siyaseti kısıtlama gücünün getirdiği özgürlükçüler bugün adalet ister konumundadır. 1961'le kısıtlandıkları sananlar,16 nisan 2017'de kazandıkları özgürlükle adaleti tümden yokediciliklerinden geri dönmedikçe, içsavaş durumu gerginliğini sürdürecektir.
9 temmuz 2017, college station, texas.
