akp bitmedi; akp bitmez. olan şudur: akp'nin önlenemeyen yükselişi sonlandı. bundan sonraki akp: duraklayan ve gerileyen yönde varolacaktır. türkiye'nin, uzun süredir, tek belirleyeni konumunda yaşayan akp, 2013'le başlayan sapmasından özüne dönemedi. akp yenilenemedi; yenilenemeyeceği yaşandı. artık akp, türkiye'nin en büyük engeli konumundadır.
türkiye'nin istanbul'da yenilenen seçimde ortaya çıkardığı siyasiliğin açıklanması nice yapılacaktır. 23 haziran seçimi sonuçlarıyla başlayanı, kendine göre açıklayanlar, değerlendirenler çok olacaktır. akp'nin, yedeğindeki mhp ile bbp'nin 23 haziran'da "cumhur ittifakı" yenilgisi sıradan seçim sonucu değildir. türkiye'de akp'yle başlayanın sonlandığının ve yeni bir arayış için türkiye'nin önündeki akp engelinin akp için de akp karşıtları için de açıldığını yaşadık.
önce akp olarak düşünürsek akp değişeni nasıl değerlendirecektir? bunun için bugünden öngörüler erken olur ve önyargılı sayılmalıdır. yine de, akp'de yıllardır bastırılmış, yıllardır akp'de açıktan söz alamamış nice ezilmişlikler akp'nin içinden seslerini dışavurmayı deneyeceklerdir. öyleleri çıkmadan çıkmazlar, çıkamazlar, çıkarttırmazlar demek önyargılı yaklaşımdır. çıkacaktır demek de önyargılı öngörü olur ama, akp'yi içinden sorgulama yaşanabilir. akp'nin içinden sorgulanması türkiye'de akp'nin de, türkiye'nin de bir sonraki siyasiliğinin temeli olur.
akp kendi içindeki olası tartışmaları bundan sonrasında bastıramaz. nedeni de açıktır. akp yönetimi ve değişmez başkanlık düzeni sarsılmıştır ve güven kazanacak seçim gücü yoktur. akp'nin yeniden çekim odağı olması ve en başarılı olduğu karşıtlarına karşı kurduğu birlikteliklerin sonu yaşanmıştır. akp'nin mhp ve bbp ile yaptığı birlikteliğin akp'ye getirisinden çok götürüsü olduğu yaşanmıştır. istanbul'da 31 mart seçimleri sonucunda yeterince çekiciliği ve çoğunluğu olmayan akp-mhp birlikteliğiyle yenilenen 23 haziran seçimiyle kaçan seçmenlerin sayısı yüzbinlerin ötesinde milyona erişir görünmektedir. siyasette kaçış yaşandıktan sonra geriye dönüş olmaz.
mhp akp'den kaçmamakta direnecektir; nedeni de açıktır: mhp'nin yaşaması ancak akp'yle olabilir. 31 mart'ta gördüğümüz de şuydu: akp artık mhp'siz olamaz. akp'den mhp'ye kaçışlar da, mhp'den akp'ye geçişler de niceliği belirleyici olmayan oluşumlardır. akp'yle olamayan mhpliler için yeni siyasilikler olur. yeni siyasiliklerde yer alamayan mhpliler akp'nin içinde, akp'den ayrılanlarla olabilir. mhp bundan sonrasında belirleyici olacak bir siyasilik olmayacaktır.
akp'nin en yükseğe çıktığı nokta 2010 "halkoylaması" sonuçlarıydı. akp 2010'da yakaladığı gücü anlamadı ve de yanlış yönde kullandı. türkiye'nin yakın tarihinde olmamış bir birliktelik olan islâmcılar, kürt siyasiler ve liberaller 2012 sonlarında ayrı ayrı beklediklerine 2013 mart'ında erişmiş göründüler. oysa, türkiye'nin sınırında ırak ve suriye savaşlarında türkiye'nin seçmeleri o birlikteliği sürdürmeye elverişli değildi. abd/ab ile birlikte olmada, akp, kürt siyasiler ve liberaller ile birlikte siyasi seçme yapmadı. ondan sonrası akp'nin içeride ve dışarıda 2012'ye değin yaşamadığı zorluklarla süregitti. kürt siyasilerle liberaller giderek abd/ab'siz olamaz ve düşünemez oldukça, akp de onlardan uzaklaşmanın huzurunu bulduğu varsayımındaydı. akp olarak, kürt siyasiliği kısıtlamalarından bağımsız siyasi davranış özgürlüğüyle niceliksel gerileyişe dönüştü.
akp, 2014 yerel seçimlerini sarsıntısız geçtiği varsayımında halkoyuyla cumhurbaşkanlığı seçimi kazandı. sonrasında akp'nin parti değil kişisel yönetim odağı olarak yaşadığını gördük. 7 haziran 2015 seçimlerinde akp'nin tbmm'de çoğunluk olamayacağı yaşandığında akp'de sesini yükseltemeyenler akp başkanlığını kulllanamayanlar akp'nin gerileyeceğini anlasalar da önleyemediler. 2016 temmuz'undaki utanç verici kalkışmayı, akp'nin, kendi yararına, zoryönetimine dönüştürmesi siyaseti dondurdu. 2017, 2018 ve 2019 seçimleri, ancak ve ancak mhp desteğinde, güven vermeyen oylama kurgularıyla sürdürüldü.
23 haziran'la başlayan siyasi durumda: akp'nin kendi içinde derlenmesinin, toparlanmasının ve yenilenmesinin olmadığından öteye olmayacağının da göstergeleri çoktur. akp, 24 haziran'la birlikte, "önlenemeyen yükselişi"nin sonlanmadığını varsayacaktır. görünürde, seçimsiz dört yıllık sürede, akp yeniden durduğu yerden yükseleceğini düşünmede/davranmada direnecektir. akp için en korkutucu hedef "erken seçim" olacaktır.
akp, "erken seçim"e direnebilir mi? önyargıyla söylersek akp'nin "erken seçim"i geciktirme gücü yoktur. 23 haziran seçiminin ilk ve açık sonucu budur. "erken seçim" için akp içinden de zorlayacaklar çıkacaktır.
23 haziran 2019, college station, texas.
